Jump to content

Qırımçaq tili

QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI
Qırımçaq tili
Кърымчах тыльы
Memleketler: Qırım (Ukraina)
Laf etken sayısı: 785
Sınıflaştırma
Kategoriya: Avrasiya tilleri
Altay tilleri
Türkiy tiller
Qıpçaq tilleri
Qırımçaq tili
Elifbe: kirill elifbesi
Til kodları
ISO 639-1: yoq
ISO 639-2: yoq
ISO 639-3: jct

Qırımçaq tili (öz adı Кърымчах тыльы) - türkiy tillerniñ qıpçaq gruppasına kire ve onıñ içün qumıq, qırımtatar, qaray tillerine yaqındır. XIX asırnıñ soñuna qadar qırımçaqlar öz tiline "çağatay tili" dey ediler. Qırımçaq tili esasen Qırımda keñ tarqalğan. 1989 senesi Şuralar Birliginde 1448 qırımçaq yaşay edi. Olardan 34,9% qırımçaq tilini ana tili dep sayğanlar. Şimdi qırımçaq tili rus tilinen cetleştirilgen. Qırımcaq tilinde esasen 1930-cı senelerniñ ortasına qadar doğğan adamlar laf eteler. "Qırımçaqlar" cemiyetiniñ bergen malümatına köre, qırımçaqlarnıñ tek 15-20% ana tilinde laf ete.

XX asırnıñ başında Aqmescitte ve Qarasuvbazarda qırımçaq tilinde ders bergen 2 başlanğıç mektep açıldı. Qırım MŞSCde sovet ükümetiniñ ilk 10 yıllında qırımçaq balalarınıñ tuvğan tilinde tasil almaq içün başlanğıç mektepler açıldı. 1989 senesinden Aqmescitte çeşit yaşta olğan adamlarğa qırımçaq tilini ögretken mektep faaliyet köstermekte.

Aramey elifbesiniñ esasında qırımçaq yazılarınıñ peyda oluvı, dualarnıñ qadimiy yeudiy tilinden tercimesi lâzim olğanınen bağlı. XX asırnıñ ilk 10 yılında qırımçaq tilinden dersliklerde latin elifbesi qullanıla edi. 1936 senesinden soñra latin grafikası kiril elifbesine deñiştirildi.

Ayrıca baqıñız

[deñiştir | kodunı deñiştir]
Türkiy tiller
Bulğar gruppası Çuvaş tili | Hazar tili* | Hun tili* | Türkiy Avar tili* | Türkiy Bulğar tili*
Qarluq (Çağatay) gruppası Ayni tili | Çağatay tili* | İli Türk tili | Lop tili | Özbek tili | Qarahan tili* | Uyğur tili
Qıpçaq gruppası Altay tili 1 | Başqırt tili | Kuman tili* | Noğay tili | Qıpçaq tili* | Qaraçay-Balqar tili | Qaray tili | Qaraqalpaq tili | Qazah tili | Qırğız tili 1 | Qırımçaq tili | Qırımtatar tili1 | Qumıq tili | Sibir tatar tili | Qazan tatar tili | Urum tili | Ferğana Qıpçaq tili*
Oğuz gruppası Afşar tili | Azerbaycan tili | Becenek tili* | Ğağauz tili | Horasan Türkiy tili | Osmanlı tili* | Qaşqay tili | Qırımtatar tili1 | Salar tili | Türk tili | Türkmen tili | Urum tili1
Haqas-Altay gruppası Cenübiy Altay tili, Şimaliy Altay tili | Çulım tili | Fuyu Qırğız tili | Haqas tili | Qadimiy Qırğız tili* | Qadimiy Uyğur tili* | Yuğur tili | Şor tili
Sayan gruppası Sоyоt Tsatan tili | Tofa tili | Tıva tili
Saha gruppası Dolğan tili | Saha tili
Argu gruppası Halac tili
İzaat: * Ölü tiller