Jump to content

Ğağauz tili

QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI
Ğağauz tili
Gagauz dili
Memleketler: Moldova, Romaniya, Bulğaristan, Yunanistan, Rusiye, Ukraina, Türkiye, Azerbaycan, Qazahistan, Özbekistan
Regionlar: Ğağauziya
Resmiy status: Ğağauziya
Laf etken sayısı: 150000
Sınıflaştırma
Kategoriya: Avrasiya tilleri
Altay tilleri
Türkiy tiller
Oğuz tilleri
Elifbe: latin elifbesi, kiril elifbesi
Til kodları
ISO 639-1: yoq
ISO 639-2: tut
ISO 639-3: gag
Vikipediya Vikipediyanıñ Ğağauzca bölügi bar

Ğağauz tili (öz adı Gagauz dili) - çoqusı Moldovadaki Ğağauz Yeri muhtar regionında yaşağan Ğağauzlarnıñ tili. Qararnen 150 000 kişi tarafından laf etile. Ğağauz tili oğuz gruppasına ait türkiy tildir.

Qomşu tillerden çoq söz alınğanına baqmadan bir qırımtatar yalıboylu ile ğağauz qolayca añlaşır. Eskiden ğağauz tili yunan elifbesinen yazılğan edi, amma 1957 senesi kiril elifbesi qullanılıp başlağanda yunan elifbesinden vazgeçken. 1990-ıncı senelerde ğağauzlarğa muhtariyet berilgenden soñ, türk elifbesiniñ esasında şekillendirilgen bir elifbe meydanğa ketirildi ve bugünge qadar qullanıla. Türk elifbesinden farqlı olaraq ğağauz elifbesinde Ää, Êê ve Ţţ arifleri bar. Ğağauz yazı tili Türkiyede halq arasında laf etilgen türkçeniñ yazığa tökülgen şeklidir denile. Türkçe Ğ arfiniñ yerine çoq sözlerde, sozuq arifler çift yazılaraq Ğ sesi qazandırılır.

  • Soora = Soñra
  • Lääzım = Lâzim
  • Birliindä = Birliginde

Çoqluq ad yapımlarında çoqluq affiksi qırımtatar tilindeki kibi -ler/-lar'dır. Amma, Qazan tatar tilindeki kibi, sözniñ soñki arfi M ya da N olsa çoqluq affiksindeki L arfi yerinde N ola.

  • Günnerindä = Künlerinde
  • Onnar = Olar
  • Kiril

А а Ä ä Б б В в Г г Д д Е е Ё ё
Ж ж З з И и Й й К к Л л М м Н н
Ö ö П п Р р С с Т т У у Ӱ ӱ Ф ф
Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь
Э э Ю ю Я я

  • Latin

А а Ä ä B b C c Ç ç D d E e F f
G g H h I ı İ i J j K k L l M m
N n O o Ö ö P p Q q R r Ş ş T t
Ţ ţ U u Ü ü V v Y y


Türkiy tiller
Bulğar gruppası Çuvaş tili | Hazar tili* | Hun tili* | Türkiy Avar tili* | Türkiy Bulğar tili*
Qarluq (Çağatay) gruppası Ayni tili | Çağatay tili* | İli Türk tili | Lop tili | Özbek tili | Qarahan tili* | Uyğur tili
Qıpçaq gruppası Altay tili 1 | Başqırt tili | Kuman tili* | Noğay tili | Qıpçaq tili* | Qaraçay-Balqar tili | Qaray tili | Qaraqalpaq tili | Qazah tili | Qırğız tili 1 | Qırımçaq tili | Qırımtatar tili1 | Qumıq tili | Sibir tatar tili | Qazan tatar tili | Urum tili | Ferğana Qıpçaq tili*
Oğuz gruppası Afşar tili | Azerbaycan tili | Becenek tili* | Ğağauz tili | Horasan Türkiy tili | Osmanlı tili* | Qaşqay tili | Qırımtatar tili1 | Salar tili | Türk tili | Türkmen tili | Urum tili1
Haqas-Altay gruppası Cenübiy Altay tili, Şimaliy Altay tili | Çulım tili | Fuyu Qırğız tili | Haqas tili | Qadimiy Qırğız tili* | Qadimiy Uyğur tili* | Yuğur tili | Şor tili
Sayan gruppası Sоyоt Tsatan tili | Tofa tili | Tıva tili
Saha gruppası Dolğan tili | Saha tili
Argu gruppası Halac tili
İzaat: * Ölü tiller