Jump to content

Kezlev

QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI
şeer
Kezlev
ukr. Євпаторія
rus. Евпатория
Bayraq Tuğra
Bayraq
Bayraq
Tuğra
Tuğra
Memleket Rusiye/Ukraina[1]
Region Qırım Muhtar Cumhuriyeti[2]/Qırım Cumhuriyeti[3]
Şeer şurası Kezlev şeer şurası
Coğrafiy koordinatalar Koordinatlar: 45°12′13″ ş. e. 33°21′41″ ş. b. / 45.203611° ş. e. 33.361389° ş. b. (G) (O) (Я)45°12′13″ ş. e. 33°21′41″ ş. b. / 45.203611° ş. e. 33.361389° ş. b. (G) (O) (Я)
Şeer başı Roman Tikhonchuk[d]
İlk añıluv 1470-1480 ss.
Meydanlıq 65 km²
Yükseklik 10 m (deñizge nisbeten)
Eali
  • 17.900 kişi (1897)
Eali sıqlığı 275,38 kişi/km²
Saat quşağı UTC+3
Telefon kodu +380-6569 ve +7-36569
Poçta indeksleri 297400—297490
Resmiy sayt http://www.kalamit.info/ (rus.)
Kezlev (Qırım)
Kezlev
Kezlev
Vikianbarda Kezlev

Kezlev (ukraince Євпаторія, rusça Евпатория) — Qırımnıñ şimaliy ğarbındaki deñiz yanında bir kurort şeeridir.

Ealiniñ sayısı 103 biñ kişi, yazlıq mevsimde ise bir qaç kere ziyade olıp arta. Er yıl mında raatlanmaq ve tedaviylenmek içün qararnen 1 million kişi kele.

Qırımnıñ Kezlev regıonı — Kezlev şeer şurasına boysunğan yer, terkibinde Kezlevden ğayrı Yalı Moynaq, Novoozörnoye ve Mirnıy qasabaları bar. Region ealisiniñ sayısı 117 565 kişi (2001 senesi)

Evelki adiseler

[deñiştir | kodunı deñiştir]

Kezlev etrafında keçirilgen arheologik qazılmalar şimdiki şeer yeri ve etrafında insanlar atta milâttan evel 3 biñyıllıqta yaşap kelgenini tasdıqlay. Mında başta tavrlar, kimmerliler, soñra ise — yunanlar yaşap keldiler. Şeerniñ qadimiy adını – Kerkinitida yunanlar qoydılar. Skitlernen cenkler zarfında Kerkinitida skit ükümranlarınıñ akimiyetine bir qaç kere tüşken edi. Şeer milâttan evel tahminen II—III asırlarda yoq oldı.

Şimal-ğarbiy Qırımnıñ Erte Orta asırlar tarihı arheologlar ve tarihşınaslar tarafından az tetqiq etilgen.

Köçebe halqlar (hunnular, bulğar türkleri, hazarlar, peçenekler, qıpçaqlar) bir-birlerini almaştırıp ta soñra apansızdan ğayıp olıp Qırımnıñ qadimiy toprağında öz askerleriniñ qabirleri ve qurğanlar üstlerinde eykeller qaldırdılar.

Şeerniñ temeli qoyulğanı. Orta asırlar ve Qırım Hanlığınıñ devri

[deñiştir | kodunı deñiştir]

1475 senesi osmanlılar Qırımnıñ yalı boyunı fetih etkenden soñ şimdiki Kezlev yerinde türkler yahşı pekitilgen qaleni qurdılar da onıñ adını Gözlev qoydılar. Bu adınıñ etimologiyası aydın degil, lâkin qırımtatar közlü ev söz birikmesinden çıqqan degen versiya bar.

XVI asırda Gözlev büyük ticariy qale şeeri olıp qaldı. Onıñ limanına Anadoludan gemiler kelip turğan ediler. 1552 senesi I Devlet Geray han idare etken zamanında Gözlevde Qırımnıñ eñ büyük ve muazzam camisi qurula — Han Cami (Cuma Cami). Cami leyhasını tizüv han İstanbulda mimar Hoca Sinanğa sımarladı. Han Camisi dünyağa belli mimar Hoca Sinannıñ eseridir.

Rusiye Qırımnı basıp alğan soñ Gözlevge uyezd şeeri statusı ve yañı ad berildi. Qadimiy Pontnıñ çarı VI Mitridat Yevpator şerefine şeerni Yevpatoriya dep adlandırdılar.

Şeerniñ cenübiy ğarbında kurort rayonı bar. Şarqında eski şeer buluna. Bu rayondaki bazı evler 300 yıl qadar eskilikli. Şeerniñ ğarbında Moynaq gölü, şarqında ise Sasıq gölü bardır. Şimalinde sanayı işhaneleri bulunalar.

Tabiat faktorları

[deñiştir | kodunı deñiştir]

Tabiat faktorlarından bularını qayd etmek kerek: unikal çamur ve rapa, deñiz ve mineral suvları, ava ve küneş, qum ve şifaiy ösümlikler.

Qumlu plâjlar

Şeer ve etrafındaki yalı boyunda bir çoq ufaq qumlu plâjlar bar. Şeerden ğarpqa taba bir sıra pansionat, sanatoriy ve pioner lageri uzana.

Yımşaq iklim

Kezlev – eñ küneşli şeerlerden birisi. Yaz ortası iyül-avgustta suv arareti +23 °C-den +26 °C-ge qadar deñişe. Mayıstan oktâbrgece suv arareti +15 °C-den 22 °C-ge qadar deñişe.

Mında qış künleri adet üzre issi, ekseriy allarda ayazsız. Avanıñ yıllıq orta arareti +11 °C.

Mahsus itibarğa lâyıq yerler

[deñiştir | kodunı deñiştir]
Han Cami (Cuma Cami)

ve digerleri.

Kezlevden Qırımnıñ başqa şeerlerine minip yürüv avtobuslar ve trenler vastasınen amelge keçirile, bundan da ğayrı deñiz vastasınen. Şeerde tramvaylar, avtobuslar ve marşrut taksiler bar.

Avtovokzal: İnternatsional soqağı, 124. Telefon nomerası: 61-690.

Demiryol vokzalı: Vokzal yanındaki meydan. Telefon nomeraları: 51-411 (malümat berici bölük); 13-320 (servis merkezi).

Wikimedia Commons saytında
Kezlev ile bağlı resimler bar.
  1. Bu meskün yer Rusiye ve Ukraina arasında çatışuvğa sebep olğan Qırım yarımadasında buluna. Qırımnı de-fakto idare etken Rusiyeniñ qanunlarına köre yarımadada bulunğan Qırım Cumhuriyeti ve Aqyar federal emiyetli şeeri - Rusiye terkibindeki eki federatsiya subyektidir. Ukraina qanunlarına köre yarımadada Ukraina terkibindeki Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar mahsus statuslı şeeri buluna.
  2. Ukraina qanunlarına köre.
  3. Rusiye qanunlarına köre.