Seyyare: Versiyalar arasındaki farq
Content deleted Content added
k robot ekley: bar:Planet |
k robot ekley: ba:Планета; cosmetic changes |
||
| 1 satır: | 1 satır: | ||
[[ |
[[Fayl:Solar_system.jpg|thumb|250 px|Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi. (Büyüklikler ve uzaqlıqlar ölçeklenmegen.]] |
||
[[ |
[[Fayl:Solar sys.jpg|thumb|250 px|Küneş sistemasındaki seyyarelerniñ orbitaları]] |
||
'''Seyyare''' - [[Küneş]]niñ etrafında dolanğan kök cismi. Tar manasınen, [[Küneş sisteması]] içinde, [[Küneş]]niñ doğrudan yoldaşı olğan ve [[Halqlarara Felekiyat Birligi]] (''International Astronomy Union'') tarafından bu tarifke uyğun bulunğan sekiz kök cismini belirlemede qullanıla. Küneş sistemasında, resmen qabul etilgen sekiz seyyareden ğayrı, bu cisimlerlge büyüklik, [[orbita]] ve fizikiy hususiyetler ceetinden aynı zümrege qoyulıp olacaq yañı kök cisimleriniñ keşf etilüvi, bir yandan da başqa yıldızlarnıñ etrafında da Küneş sisteması seyyarelerine beñzer kök cisimleriniñ dolanğanınıñ saptanması, seyyare tarifiniñ sıñırlarınıñ bulanıqlaşmasına sebep olğandır. |
'''Seyyare''' - [[Küneş]]niñ etrafında dolanğan kök cismi. Tar manasınen, [[Küneş sisteması]] içinde, [[Küneş]]niñ doğrudan yoldaşı olğan ve [[Halqlarara Felekiyat Birligi]] (''International Astronomy Union'') tarafından bu tarifke uyğun bulunğan sekiz kök cismini belirlemede qullanıla. Küneş sistemasında, resmen qabul etilgen sekiz seyyareden ğayrı, bu cisimlerlge büyüklik, [[orbita]] ve fizikiy hususiyetler ceetinden aynı zümrege qoyulıp olacaq yañı kök cisimleriniñ keşf etilüvi, bir yandan da başqa yıldızlarnıñ etrafında da Küneş sisteması seyyarelerine beñzer kök cisimleriniñ dolanğanınıñ saptanması, seyyare tarifiniñ sıñırlarınıñ bulanıqlaşmasına sebep olğandır. |
||
Halqlarara Felekiyat Birliginiñ, 1919 senesi qabul etken Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi, küneşke yaqınlıq sıralarına köre şulardır: |
Halqlarara Felekiyat Birliginiñ, 1919 senesi qabul etken Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi, küneşke yaqınlıq sıralarına köre şulardır: |
||
#[[ |
# [[Fayl:Mercury symbol.svg|14px|{{unicode|☿}}]] '''[[Utarit]]''' |
||
#[[ |
# [[Fayl:Venus symbol.svg|14px|{{unicode|♀}}]] '''[[Çolpan]]''' |
||
#[[ |
# [[Fayl:Earth symbol.svg|14px|{{unicode|⊕}}]] '''[[Zemin]]''' |
||
#[[ |
# [[Fayl:Mars symbol.svg|14px|{{unicode|♂}}]] '''[[Merih]]''' |
||
#[[ |
# [[Fayl:Jupiter symbol.svg|14px|{{unicode|♃}}]] '''[[Müşteri]]''' |
||
#[[ |
# [[Fayl:Saturn symbol.svg|14px|{{unicode|♄}}]] '''[[Zual]]''' |
||
#[[ |
# [[Fayl:Uranus symbol.svg|14px|{{unicode|♅}}]] '''[[Uran]]''' |
||
#[[ |
# [[Fayl:Neptune symbol.svg|14px|{{unicode|♆}}]] '''[[Neptun]]''' |
||
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto" |
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto" |
||
| 148 satır: | 148 satır: | ||
[[ast:Planeta]] |
[[ast:Planeta]] |
||
[[az:Planet]] |
[[az:Planet]] |
||
[[ba:Планета]] |
|||
[[bar:Planet]] |
[[bar:Planet]] |
||
[[bat-smg:Planeta]] |
[[bat-smg:Planeta]] |
||
Saifeniñ 03:15, 2010 s. avgustnıñ 14 tarihındaki alı
Seyyare - Küneşniñ etrafında dolanğan kök cismi. Tar manasınen, Küneş sisteması içinde, Küneşniñ doğrudan yoldaşı olğan ve Halqlarara Felekiyat Birligi (International Astronomy Union) tarafından bu tarifke uyğun bulunğan sekiz kök cismini belirlemede qullanıla. Küneş sistemasında, resmen qabul etilgen sekiz seyyareden ğayrı, bu cisimlerlge büyüklik, orbita ve fizikiy hususiyetler ceetinden aynı zümrege qoyulıp olacaq yañı kök cisimleriniñ keşf etilüvi, bir yandan da başqa yıldızlarnıñ etrafında da Küneş sisteması seyyarelerine beñzer kök cisimleriniñ dolanğanınıñ saptanması, seyyare tarifiniñ sıñırlarınıñ bulanıqlaşmasına sebep olğandır.
Halqlarara Felekiyat Birliginiñ, 1919 senesi qabul etken Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi, küneşke yaqınlıq sıralarına köre şulardır:
| Seyyare çizgileri | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ad | Ekvator diametri[1] |
Kütle[1] | Orbita radiusı (AU) |
Aylanuv periodı (yıl) |
Orbita avuqlığı (°) | Tışmerkezlik | Dönme periodı (gün) |
Yoldaş | Alqalar | Atmosfera | |
| Yer şeklinde seyyareler | Utarit | 0,382 | 0,06 | 0,39 | 0,24 | 3,38 | 0,206 | 58,64 | — | yoq | asğariy |
| Çolpan | 0,949 | 0,82 | 0,72 | 0,62 | 3,86 | 0,007 | -243,02 | — | yoq | CO2, N2 | |
| Zemin[2] | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 7,25 | 0,017 | 1,00 | 1 | yoq | N2, O2 | |
| Merih | 0,532 | 0,11 | 1,52 | 1,88 | 5,65 | 0,093 | 1,03 | 2 | yoq | CO2, N2 | |
| Gaz seyyareleri | Müşteri | 11,209 | 317,8 | 5,20 | 11,86 | 6,09 | 0,048 | 0,41 | 63 | bar | H2, He |
| Zual | 9,449 | 95,2 | 9,54 | 29,46 | 5,51 | 0,054 | 0,43 | 60 | bar | H2, He | |
| Uran | 4,007 | 14,6 | 19,22 | 84,01 | 6,48 | 0,047 | -0,72 | 27 | bar | H2, He | |
| Neptun | 3,883 | 17,2 | 30,06 | 164,8 | 6,43 | 0,009 | 0,67 | 13 | bar | H2, He | |
Bu sekiz seyyareniñ tışında daa evel seyyare olaraq tariflengen Pluton Halqlarara Felekiyat Birliginiñ yañı tariflemesine köre kiçik seyyare olaraq qabul etile.
| Küneş sisteması |
|---|
 |
| Seyyareler: Utarit - Çolpan - Dünya - Merih - Müşteri - Zual - Uran - Neptun |
| Kiçkene seyyareler: Pluton - Eris - Haumea - Makemake |
| Diger: Küneş - Ay - Asteroid quşağı - Quyruqlı yıldızlar - Neptun artında cisimler - Koyper quşağı- Oort bulutı |