Tataristan

Tataristan Cumhuriyeti
Татарстан Республикасы
Республика Татарстан
Bayraq;	Tuğra;
Memleket	Rusiye;
Status	Federatsiya subyekti
Merkez	Qazan
Baş nazir	Aleksey Pesoşin[d]
Prezident	Rustam Miñnihanov[d]
Resmiy tiller	tatar tili, rus tili
Meydanlıq	67.847 km²;
Eali	3.868.537 kişi (2016 yanvar 1);
Eali sıqlığı	59 kişi/km²
Saat quşağı	UTC +3
ISO 3166-2 kodu	RU-TA
Avtomobil nomera kodu	16 ve 116
	Resmiy saytı(rus.)
	Wikimedia Commons saytindaki; Multimedia fayllar

Tataristan Cumhuriyeti (qazantatarca Татарстан Республикасы, Tatarstan Respublikası, rusça Республика Татарстан) — Rusiye terkibinde bir türkiy cumhuriyettir. 3 600 000 ealisi olğan cermay ve maden zengini bir regiondır.

Paytahtı Qazan 1000 senelik bir şeerdir. Diger balaban şeerleri Yarçallı, Bögilme, Elmet, Çistaydır. Eali sıqlığı 54 kişi/km². 2010 senesinde ealisiniñ 53,24% Tatar, 39,71% Rus, 3,08% Çuvaş edi.

Tarih

Qazan tatarları, Edil-Qama Bulğarlarınen XIII asırda Orta Asiyadan köçken Qıpçaqlarnıñ torunlarıdır. Bulğarlar VII asırda bu ülkege yerleşmege başlağan IX asırda devlet qurğanlar. 922 senesinde İslâmnı qabul etkenler. Moğol basqınlarından soñra qurulğan Altın Ordu devletiniñ akimiyeti astına kirdiler. XV asırnıñ ekinci yarımında Altın Ordu devleti yıqıldı. Bu regionda Qazan, Qırım, Qasım, Hacı Tarhan hanlıqları ve azat Noğay Ordusı ortağa çıqtı. Uzun sançışmalardan soñ Ruslar Qazan Hanlığını yıqtı (1552). 1917 inqilâbı Rusiyede çarlığınıñ yıqılmasına ve keniş siyasiy faaliyetlerge sebep oldı. Bütün Rusiye musulmanlarınıñ qurultayı toplandı ve ilk sefer Rusiyeniñ atamağanı bir müfti saylandı. 1917 s. iyüninde Qazanda toplanğan qurultayda "İçki Rusiye ve Sibir Musulman Türk-Tatarlarınıñ" muhtariyeti ilân etildi. 120 kişilik milliy meclis içün saylavlar yasaldı. 1918 senesinde bolşevikler bu devletni yıqtı. Sovet devrinde tatarlarnıñ topraqlarında Tatar Muhtar Şuralar Sotsialistik Cumhuriyeti (Tatar MŞSC) quruldı. 1991 senesi avgust 30-da azatlığını ilân etse de, bu devlet iç bir devlet tarafından tanılmağandır. Bugünki Tataristan - Rusiye terkibinde bir muhtariyettir.

Şeerler:

Şeer şeklinde qasabalar:

Meskün yerler:

Eali

Lua error in package.lua at line 80: module 'Модуль:Statistical/Regions' not found.

İhtar

[_9fb7ed8dd79bac45-1] ttp://www.azatliq.org/a/28434481.html

[_b8834470d77ed4f7-2] ttp://www.idelreal.org/a/28434564.html

[_df9c001d2b19ee97-3] ttp://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/Popul2016.xls

[1]

[2]

[3]

v • t • e Rusiye
Cumhuriyetler	Adıgeya • Altay • Başqırtistan • Burât Ulusı • Çeçenistan • Çuvaşistan • Dağıstan • Haqas • İnguşetiya • Kareliya • Komi • Mariy El • Mordoviya • Qabarda-Balqariya • Qalmuq Ulusı • Qaraçay-Çerkesiya • Qırım¹ • Şimaliy Osetiya-Alaniya • Tataristan • Tıva • Udmurtiya • Yaqutiya (Saha)
Ülkeler	Altay • Habarovsk • Kamçatka • Krasnodar • Krasnoyarsk • Perm • Primorye • Stavropol • Zabaykalye
Vilâyetler	Amur • Arhangelsk • Astrahan • Belgorod • Brânsk • Çelâbinsk • İvanovo • İrkutsk • Kaliningrad • Kaluga • Kemerovo • Kirov • Kostroma • Kursk • Leningrad • Lipetsk • Magadan • Moskva • Murmansk • Nijniy Novgorod • Novgorod • Novosibirsk • Omsk • Orenburg • Oröl • Penza • Pskov • Qorğan • Rostov • Râzan • Samara • Saratov • Sahalin • Sverdlovsk • Smolensk • Tambov • Tver • Tomsk • Tula • Tümen • Ulyanovsk • Vladimir • Volgograd • Vologda • Voronej • Yaroslavl
Federal emiyetli şeerler	Moskva • Sankt Peterburg • Aqyar¹
Muhtar vilâyet	Yeudiy
Muhtar bölgeler	Nenets² • Hantı-Mansi — Yugra³ • Çukotka • Yamal-Nenets³
¹Dünya devletleriniñ çoqusı tarafından Ukraina parçası olaraq tanıla. ²Arhangelsk vilâyetiniñ terkibinde ³Tümen vilâyetiniñ terkibinde