Rus tili
| Rus tili Qazaq tili русский язык | |
|---|---|
| Memleketler: | Rusiye, Belarus, Ukraina, Qazahistan, Qırğızistan, Moldova |
| Resmiy status: | Rusiye, Belarus, Qazahistan, Qırğızistan, Pridnestrovye, Abhaziya, Cenübiy Osetiya |
| Laf etken sayısı: | 164 million (birinici til), 114 million (ekinci til) |
| Sıralama: | 4—7 |
| Sınıflaştırma | |
| Kategoriya: | Slavân tilleri |
| İnd-Avropa tilleri | |
| Elifbe: | Kiril elifbesi |
| Til kodları | |
| ISO 639-1: | ru |
| ISO 639-2: | rus |
| ISO 639-3: | rus |
 Vikipediyanıñ Rusça bölügi bar
| |
Rus tili (laqırdı tilinde urus tili, qazaq tili olaraq da belli; rusça русский язык) – şarqiy slavân gruppasından bir tildir, Rusiyeniñ resmiy tili. Şimdiki künde rus tili Rusiyeden ğayrı bir çoq sabıq ŞSCB memleketlerinde de qullanıla. 20-nci asırda siyasiy ceetten emiyetli tillerden birisi olaraq rusça, Birleşken Milletlerniñ de resmiy tilidir.
Hususiyetleri
[deñiştir | kodunı deñiştir]Ukrain ve Belarus tilleri rusçağa eñ yaqın tillerdir. Ukraina ve Belarusnıñ şarqiy ve cenübiy rayonlarında da rusça laf etile. Rus tiliniñ peyda olmasında şarqiy slavân şivesi olğan Novgorod şivesiniñ büyük emiyeti olğanı sanıla. Rus tilinde ariflerni yımşatmaq ve qattılaştırmaq içün hususiy arifler bardır. Bular ь ve ъ arifleridir. Ь, ögüne kelgen arifniñ yımşamasına, ъ ise ögüne kelgen arifniñ qattılaşmasına yardımcı ola.
Coğrafiyalıq tarqaluvı
[deñiştir | kodunı deñiştir]Rus tiliniñ eñ çoq qullanılğan memleketler Rusiye, Ukraina, Qazahistan ve Belarustır. Başqa sabıq Sovetler Birligi memleketlerinde de laf etile. Sovetler Birligi tarqalğanda çeşit rayonlardaki milletler öz tillerini qullanmağa siyaset keliştirseler de, rusçanıñ emiyeti alâ da bitmegendir. Resmiy olmağan yerlerde mekteplerde rus tili ögretile. Rusça söyleşken 750 000 İsrailli de bardır, bular Rusiyeden İsrailge köçken yeudilerdir.
Elifbe
[deñiştir | kodunı deñiştir]Rusça 33 ariften meydanğa kelgen ve kiril elifbesiniñ rus tiline uyğunlaştırılğan türüni qullanıp yazıla.
Аа /a/ Бб /b/ Вв /v/ Гг /g/ Дд /d/ Ее /ʲe/ Ёё /ʲo/ Жж /ʒ/ Зз /z/ Ии /i/ Йй /j/ Кк /k/ Лл /l/ Мм /m/ Нн /n/ Оо /o/ Пп /p/ Рр /r/ Сс /s/ Тт /t/ Уу /u/ Фф /f/ Хх /x/ Цц /ʦ/ Чч /ʧ/ Шш /ʃ/ Щщ /ʃː/ Ъъ /'/ Ыы /ɨ/ Ьь /ʲ/ Ээ /e/ Юю /ʲu/ Яя /ʲa/
| Slavân tilleri | |||
| Ğarbiy Slavân tilleri | Aşağı Sorb | Çeh | Kaşub | Knaan † | Leh | Pannoniya Rusin | Polab † | Pomeran † | Silez | Slovak | Slovin † | Yuqarı Sorb | ||
| Şarqiy Slavân tilleri | Qadimiy şarqiy slavân † | Ruten † | Belarus | Rusin | Ukrain | Rus | ||
| Cenübiy Slavân tilleri | Eski kilse Slavân † | Kilse Slavân | Bulğar | Makedon | Sloven | „Sırb-Hırvat” (Montenegro | Bosnak | Hırvat | Sırb) | ||
| Başqa tiller | Proto-Slavân † | Russenorsk † | Slavo-Sırb † | ||
| İzaat: † Ölü tiller | |||