Qırımtatar elifbesi
Qırımtatar tili eki elifbe qullana latin ve kiril. 1928 senesinden önce arap elifbeside qullanıladı.
Latin elifbesi[deñiştir | kodunı deñiştir]
Qırımtatar latin elifbesi 1992 senesi II Qırımtatar Milliy Qurultayı tarafından tasdıqlandı. O 31 arif ve 1 işaretten ibarettir
| A a | B b | C c | Ç ç | D d | E e | F f | G g |
| Ğ ğ | H h | I ı | İ i | J j | K k | L l | M m |
| N n | Ñ ñ | O o | Ö ö | P p | Q q | R r | S s |
| Ş ş | T t | U u | Ü ü | V v | Y y | Z z |
 â işareti ayrı bir arif degil de, ögünde turğan tutuq sesni yımşatuv işareti olaraq qullanılır.
Bu ariflerniñ telâffuzı şöyledir (Halqara Fonetik Elifbesi (IPA) vastasınen yazıla):
| IPA | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| а | b | c | ç | d | e | f | g | ğ | h | ı | i | j | k | l | m | n | ñ | o | ö | p | q | r | s | ş | t | u | ü | v | y | z |
| [a] | [b] | [ʤ] | [ʧ] | [d] | [e] | [f] | [g] | [ɣ] | [x] | [ɯ] | [i], [ɪ] | [ʒ] | [k] | [l] | [m] | [n] | [ŋ] | [o] | [ø] | [p] | [q] | [r] | [s] | [ʃ] | [t] | [u] | [y] | [v], [w] | [j] | [z] |
Kiril elifbesi[deñiştir | kodunı deñiştir]
Qırımtatar kiril elifbesi 1938 senesi sovet ükümeti tarafından tasdıqlandı. 1992 senesi II Qırımtatar Milliy Qurultayı yañı latin elifbesi tasdıqladı, amma kiril elifbesi bugünge qadar da pek sıq qullanıla. Şu elifbe 37 ariften ibaret.
| А а | Б б | В в | Г г | Гъ гъ | Д д | Е е | Ё ё |
| Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Къ къ | Л л | М м |
| Н н | Нъ нъ | О о | П п | Р р | С с | Т т | У у |
| Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Дж дж | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ |
| Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
гъ, къ, нъ ve дж ayrı ariflerdir (sözlerni elifbe tertibinen sıralav içün müimdir, misal olaraq luğatlarda).
Arap elifbesi[deñiştir | kodunı deñiştir]
Eskiden, 1928'den önce arap elifbesi qullanıladı.
| Ayrı | Soñundaki | Ortadaki | Başlanğıç | İsim | Şimdiki latin |
|---|---|---|---|---|---|
| ﺍ | ﺎ | — | elif | a, â | |
| ﺀ | — | hemze | - | ||
| ﺏ | ﺐ | ﺒ | ﺑ | be | b, p (sözniñ soñunda) |
| ﭖ | ﭗ | ﭙ | ﭘ | pe | p |
| ﺕ | ﺖ | ﺘ | ﺗ | te | t |
| ﺙ | ﺚ | ﺜ | ﺛ | se | s |
| ﺝ | ﺞ | ﺠ | ﺟ | cim | c |
| ﭺ | ﭻ | ﭽ | ﭼ | çim | ç |
| ﺡ | ﺢ | ﺤ | ﺣ | ha | - |
| ﺥ | ﺦ | ﺨ | ﺧ | hı | h |
| ﺩ | ﺪ | — | dal | d | |
| ﺫ | ﺬ | — | zel | z | |
| ﺭ | ﺮ | — | re | r | |
| ﺯ | ﺰ | — | ze | z | |
| ﮊ | ﮋ | — | je | j | |
| ﺱ | ﺲ | ﺴ | ﺳ | sin | s |
| ﺵ | ﺶ | ﺸ | ﺷ | şin | ş |
| ﺹ | ﺺ | ﺼ | ﺻ | sad | s |
| ﺽ | ﺾ | ﻀ | ﺿ | dad | d, z |
| ﻁ | ﻂ | ﻄ | ﻃ | tı | t |
| ﻅ | ﻆ | ﻈ | ﻇ | zı | z |
| ﻉ | ﻊ | ﻌ | ﻋ | ayn | - |
| ﻍ | ﻎ | ﻐ | ﻏ | ğayn | ğ |
| ﻑ | ﻒ | ﻔ | ﻓ | fe | f |
| ﻕ | ﻖ | ﻘ | ﻗ | qaf | q |
| ﻙ | ﻚ | ﻜ | ﻛ | kef (kef-i arabiy) |
k (g, ñ)1 |
| ﮒ | ﮓ | ﮕ | ﮔ | gef (kef-i farsiy) |
g |
| ﯓ | ﯔ | ﯖ | ﯕ | nef (kef-i nuniy, sağır kef) |
ñ |
| ﻝ | ﻞ | ﻠ | ﻟ | lâm | l |
| ﻡ | ﻢ | ﻤ | ﻣ | mim | m |
| ﻥ | ﻦ | ﻨ | ﻧ | nun | n |
| ﻭ | ﻮ | — | vav | v, o, ö, u, ü | |
| ﻩ | ﻪ | ﻬ | ﻫ | he | -, e, a |
| ﻻ | ﻼ | — | lâm-elif | la, lâ | |
| ﻯ | ﻰ | ﻴ | ﻳ | ye | y, ı, i |
1 — ﻙ (kef) arfi sıq-sıq ﮒ ve ﯓ arifleriniñ yerine qullanıldı.
Örnekler[deñiştir | kodunı deñiştir]
- Qırımtatar tili – قریم تاتار تیلی
- Qırımtatarca – قریم تاتارجا
- Tatarşa – تاتارشا
- Tatarca – تاتارجا
- Tatar tili – تاتار تیلی
- Qırım – قریم
- Mışıq – میشیق
- Balqurt – بالقورت
- Sıcan – سیچان
- Baqa – باقا
- Tavşan – تاوشان
- Qış babay – قیش بابای