I Petro

QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI
I Petro
rusça Пётр I
portrait
Doğma adı rusça Романов Пётр Алексеевич
Doğğan künü 30 mayıs (9 İyün) 1672[1]
Doğğan yeri
Ölgen künü 28 yanvar (8 fevral) 1725[1] (52 yaşında)
Ölgen yeri
Memleketi
Zenaatı idareci, devlet erbabı
Baba Aleksey Mihail oğlu
Ana Natalya Naryshkina[d]
Ömür arqadaşı Yevdokiya Lopuhina[d] ve I Yekaterina[d]
Balalar Alexei Petrovich, Tsarevich of Russia[d], Anna Petrovna of Russia[d], Elizabeth I of Russia[d][3], Natalia Petrovna[d][3], Pyotr Petrovich[d][3], Natalia Maria Petrovna[d][3], Alexander Petrovich[d][4][5][6][…], Pavel Petrovich Romanov[d][3], Katherine Petrovna Romanov[d][3], Margaret Petrovna Romanov[d][3] ve Paul Petrovich Romanov[d][3]
Mukâfatlar
Order of St. Andrew Order of the Elephant Order of the White Eagle Order of the White Eagle
Avtograf Изображение автографа
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе

I Petro Alekseyeviç Romanov (rusça Пётр I Алексеевич Романов (Великий), 1672 — 1725) — Rusiye İmperiyasınıñ çar ve imperatorı. Rusiyede çoq avropalı reformalarını yapqan edi. Onıñ anası — Natalya Narışkina — qırımtatar mırzası Mordka Kubrat (Narış), qabilesinden edi[7]. 1711 s. Prut seferini yaptı, amma qırımtatar ordusı tarafından qırşavlap, tek osmanlı vezirine qabar berüv Petroğa qırşavlavdan çıqmağa yardım etti. 1725 s. şahzadesiz (özü bir dane oğlan balasını, Alekseyni, öldürdi) öldi. Apayı sabıq köylü Yekaterina (Marta Samuilovna), imperatriçe oldı.

Çarlığından evelki yılları[deñiştir | kodunı deñiştir]

Petronıñ doğumı
Yaş Petro parsunada

Petro 1672 s. mayısnıñ 30[8] (iyünniñ 9) künü doğdı :

«В нынешнем во 180 году Маия в 30 день, за молитв Святых отец, Бог простил Царицу Нашу и Великую Княгиню Наталию Кирилловну, а родила Нам сына, благовернаго Царевича и Великаго Князя Петра Алексеевича всея Великия и Малыя и Белыя России, а имянины его Июня 29 числа».

Tolu qanunlar toplamı, cılt I, saife 886[9]

Doğğan yeri tam bilinmegen. Bazı tarihçılarğa köre Petro Moskva Kremlindeki Teremnoy sarayında doğdı, bir rivayetke köre ise doğğan yeri - Moskav yanındaki Kolomenskoye köyü[10].

Petronıñ babası olğan çar Aleksey Mihayloviçniñ çoq balası edi. Petro balalarından on dörtüncisi edi, lâkin çarnıñ ekinci apayı Natalyanıñ doğurğan birinci balası. İyünniñ 9-ında şahzade Çudov keşişhanesinde protopop Andrey Savinov tarafından vaftiz etilgen. Adı "Petro" dep qoyulğanınıñ sebebi belli degil[11][12]. Bu ad ne Romanovlarda edi, ne Narışkinlerde[13].

1676 s. Petronıñ babası, çar Aleksey Mihayloviç, öldi. Petro o zaman üç yaşında edi[14]. Petronıñ ağası Födor Alekseyeviç Aleksey Mihayloviçniñ vasiyi oldı. Petro tek başlanğıç tasil körgen ve ömür boyunca yañlışlarnen yazğan edi, onıñ söz zenginligi zayıf edi[15].

İhtar[deñiştir | kodunı deñiştir]

  1. 1,0 1,1 Nikiforov L. A. Peter I // Peter I. Emperor of Russia (англ.)
  2. 2,0 2,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118592955 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Lundy D. R. Petr I 'the Great' Alexeiovich Romanov, Tsar of Russia // The Peerage (англ.)
  4. Яз. Александр Петрович (rus.) // Энциклопедический лексиконСПб: 1835. — Т. 1. — С. 469.
  5. Александр Петрович (rus.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. АндреевскийСПб: Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. I. — С. 393.
  6. Александр Петрович (rus.) // Русский биографический словарьСПб: 1896. — Т. 1. — С. 135.
  7. Нарыш // Богуславский В. В., Куксина Е. И. Славянская энциклопедия : Киевская Русь — Московия. — Т. 2: Н—Я. — С. 14.
  8. Yulian taqvimi
  9. [1]
  10. Вопрос о месте рождения Императора Петра Великого // Русский зритель Т. 1. 1828 (rus.)
  11. Е. В. Пчелов. Антропонимия династии Романовых в XVII в. //Ономастика в кругу гуманитарных наук. Материалы международной научной конференции. Екатеринбург, 2005. С. 203—205.
  12. Династия Романовых: генеалогия и антропонимика / Е. В. Пчелов. — 06/07/2009 // Вопросы истории. — 2009. — № 06. — С. 76-83.
  13. Успенский Ф. Б. Именослов: историческая семантика имени. М., 2007. s. 306
  14. Платонов С. Ф., Лекции по русской истории, s. 247
  15. Hughes L.: Russia in the age of Peter the Great, s. 3


Rusiyeniñ imperator ve imperatriçeleri

I Petro | I Yekaterina | II Petro | Anna İoannovna | VI İvan | Yelizaveta Petrovna | III Petro | II Yekaterina | I Pavel | I Aleksandr | I Nikolay | II Aleksandr | III Aleksandr | II Nikolay