Jump to content

Taş devri

Vikipediyanıñ esas 1000
QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI
Taş devri
Image
Adını bergen stone tool[d]
Soñrasında Tunç devri
Bitken vaqtı около 2000 (m.e.)
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе

Taş devri - tarihtan evelki zamannıñ büyük müddeti (insaniyet tarihındaki eñ uzun devri)[1]. Bu zaman içinde insanlar, iş aletlerini işlep çıqaruv içün taşnı qullana ediler, madenni işlev tehnologiyası olmağan edi. Aynı vaqıtta ağaç, kemik qullanıla edi, soñra balçıqnı işlev tehnologiyası peyda olğan, balçıqtan savut yapıla edi.

Üç çağ shemasını (taş, baqır, maden çağları) 1836 senesi dan atiqiyatçı, Kopengagen atiqiyat müzeyinde kollektsiya saqlayıcısı H. Tomsen teklif etti.

Taş aletleri, taşnıñ türlü çeşitlerden işlenip çıqarıla edi. Böyleliknen, çaqmaqtaş ve kireçtaş şistleri kesken aletler ve silâ içün qullanıla edi, siya mermer ve qumtaştan iş aletleri işlenip çıqarıla edi, misal olaraq, el degirmenler içün taşlar. Daa ağaç, kemik, qabuq, sığın boynuzı, mamont filtişleri keniş sürette qullanıla edi.

Bu devirde tehnologiyalarnı keñ sürette qullanuv, ilk sefer emiyetli tarzda insan evolütsiyasına tesir etken. İnsannıñ yaşayış miqyası, Şarqiy Afrikanıñ savannalarından dünyanıñ diger köşelerine qadar kenişlengen. Taş devriniñ soñunda bazı kiyik ayvanlarnı ev tarzına alıştıruvı olıp, madenniñ işlenip çıqarılması içün baqır ham madeniniñ iritilüvi başlanğan. Taş devri, insaniyet inkişafınıñ tarihtan evel zamanlarına ait, çünki o vaqıt adamlar daa yazıp olamay edi (o ise - tarihiy yıl saylavnıñ ananeviy başlanuvını tasvirley).

  1. Nicholas Toth and Kathy Schick (2007). Handbook of Paleoanthropology 13 aprelniñ 2020 s. arhivlengen.. Springer Berlin Heidelberg. с. 1963. ISBN 978-3-540-32474-4