Jump to content

Portaqal

QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI
Portaqal

İlmiy sınıflaştırma
Alem: Nebat
Çeşit: Magnolia
(Qapalı tuqumlular)

Sınıf: Magnoliopsida
(Eki çenekliler)

Taqım: Sapindales
Aile: Rutaceae
Soy: Citreae
Tür: Citrus
İlmiy latince adı
Citrus sinensis
(L.) Osbeck
Portaqallar
Ortadan ekige ayrılğan portaqal.

Portaqal (Citrus sinensis), Citrus cinsi bir terek bolan Citrus sinensisni ve onıñ meyvasını tanımlar.

İpek yolunıñ Anadoludan keçtigi dönemlerde narenciye İndistan civarından kelen ticariy bir üründü. Ümit Burnunıñ keşfedilmesinen ticaret yolları degişmiş, Asiya qıtasınıñ Avropalı devletler tarafından sömürgeleştirilmesinen portaqal üretiminiñ tamamı Portugaliya civarına yayılğandır. Türk topraqlarına ilk kez Portugaliyadan keldigi içün Portugaliya meyvası añlamında Portaqal (Portugal) meyvası dengen, zaman içinde de sadeleşerek portaqalga dönüşkendir. Portaqalnıñ pomelo ile mandalinanıñ dogal melezi bolduğu sanılmaqtadır.

Citrus sinensis'in meyvasına, "acı/ekşi portaqal" bolarak da añılan Citrus aurantium'un meyvasından ayırabilmek içün, "tatlı portaqal" da denir.

Türkiyede yetiştirildigi yerler

[deñiştir | kodunı deñiştir]

Aq deñiz ve Şarqiy Karadeñiz (Rize çevresi) ayrıca Qıyı Egeniñ cebübiyi, Aq deñiz çevresinde ve sıcaqlıq ortalaması 23 ila -3 °C arasında bolan yerlerde yetişken tereklerdir. Eñ kaliteli Washington cinsi portaqal Antalya ili Finike ilçesinde yetiştirilmektedir. Finike Çavdır köyü portaqalı, eñ iyi portaqal ödülü alğandır.

Ekolojik özellikleri

[deñiştir | kodunı deñiştir]

Ο °C'qa qadar soğuqa dayanabilir. İyi drenajlı ve pH degeri 4,5-8 bolan topraqlarnı sever.[1]

Qullanıldığı yerler

[deñiştir | kodunı deñiştir]

Qabuqlarından portaqal esansı, bu esanstan ise parfüm elde etilir. Gıda sanayisinde de bolca qullana. Ayrıca ilaç sanayisinde de qullanılmaqtadır.

Besin degerleri

[deñiştir | kodunı deñiştir]

Portaqalnıñ içerisinde B ve C vitaminleri tapılmaqtadır.

Besin ögeleri 100 g
Enerji 192 kJ (46 kcal)
Karbonhidrat 11,54 g
Şeker 9,14 g
Lif 2,4 g
May 0,21 g
Protein 0,70 g
Tiamin (B1 vit.) 0,100 mg (%8)
Riboflavin (B2 vit.) 0,040 mg (% 3)
Niasin (B3 vit.) 0,400 mg (% 3)
Pantotenik asit (B5) 0,250 mg (% 5)
B6 vitamini 0,051 mg (% 4)
Folat (Vit. B9) 17 mg (% 4)
C vitamini 45 mg (% 75)
Kalsiyum 43 mg (% 4)
Demir 0,09 mg (% 1)
Magnezyum 10 mg (% 3)
Fosfor 12 mg (% 2)
Potasyum 169 mg (% 4)
Çinko 0.08 mg (% 1)

%: Künlük önerilgen miktar

tr:Portakal

Wikimedia Commons saytında
Portaqal ile bağlı resimler bar.
  1. Arşivlenmiş kopya.