Nikolay İlminskiy

Nikolay İlminskiy
Doğğan künü	23 aprel (5 mayıs) 1822 ya da 1822 mayıs 5(1822-05-05)
Doğğan yeri	Penza, Rusiye imperiyası
Ölgen künü
Ölgen yeri	Qazan, Rusiye imperiyası
Memleketi	Rusiye imperiyası
Zenaatı	lisaniyatçı (lingvist), terciman
Mukâfatlar
Wikimedia Commons saytindaki Multimedia fayllar

Nikolay İvanoviç İlminskiy (rusça Николай Иванович Ильминский; 1822-1891) - türkşınas ve missioner.

Qazan ruhaniy akademiyasında oqudı ve muallimlik etti. 1861-de mında Türk-tatar bölüginiñ professorı, 1871-de Sankt Peterburg ilmiy akademiyasınıñ mühbir azası oldı. Tatarca ve arapça bile edi.

İlminskiy, Rusiyeniñ, Rus olmağan halqlarğa tatbiq etken zornen hristianlaştırma yerine, yañı usullar içün oğraş berdi. Rusiye İmperiyasındaki türkiy halqlarınıñ yazıları içün kiril elifbesini uydurmaq ve musulman balaları içün rus tilini ve hristian dinini ögretken ocalar seminariyalarını açmaq işlerini başlatqan birevlerden edi.

İsmail Gasprinskiyniñ "tilde birlik" çalışmalarına qarşı keldi. Türkiy tiller aqqında teren tedqiqatlar yaptı. Er şiveni ayrı bir til yapmaq içün oğraş berdi. Episine kiril elifbesinen ayrı-ayrı yazı tili, imlâ, edebiy til yaratmağa çalıştı. Er bir türkiy bölge içün özüniñ şive hususiyetlerine köre kiril ariflerinen kitaplar neşir etilmesine iştirak etti. Bunıñnen, türkiy halqlar arasındaki birlik çalışmalarına mani olacağını, er bir halqnıñ bir digeri ile ancaq rus tilinde munasebet qura bilecegini tüşündi. Bu tüşüncesinde de fazlasınen muaffaq oldı.

Bağlantılar

• Профессор Н.И.Егоров. Выступление на чувашском языке (Круглый стол, посвященный к 195-летию со дня рождения Н.И. Ильминского, 120-летию Н.Н. Поппе и 145-летию К.П. Прокопьева). Чӑвашла.
• Сергей Щербаков: Миссионерско-просветительская система Н.И. Ильминского и чуваши: две стороны одной медали
• Agabazar: Сумбур вместо гармонии