Memlük Devleti: Versiyalar arasındaki farq

← Evelki deñişiklik Soñraki deñişiklik →

Content deleted Content added

Inline

Saifeniñ 17:40, 2008 s. oktâbrniñ 12 tarihındaki alı

Memlük Devleti (arapça سلطنة المماليك‎ - Saltanat al-Mamalik) – XIII–XVI asırlarında yaşağan Şimaliy Afrika (Mısır) ve Cenüp-Ğarbiy Asiyadaki bir devlet.

Moğollarnıñ Deşt-i Qıpçaqnı zapt etkeninden soñ, bu yerde olğan Qıpçaqlarnen Çerkeslerniñ bazıları Eyyubi Devletine esir etilip satılğan. Bir vaqıt soñra bu esirler Eyyubi Devleti askeriyesinde qullanılmağa başlanğan. Zaman içerisinde bu esirler askeriyede müim vazifelerge kelgenler. Eyyubi Devletiniñ soñki padişası Turan Şah, bularnı yoq etmek istegen. 1249 senesinde çıqqan ayaqlanuvdan soñra Turan Şahnı devirip devletniñ idaresini elge keçirgenler. Devletniñ başında Müizzüddin Aybeg ketirilgen. Yañı devlet 250 senege yaqın üküm sürgen.

Memlük devleti üküm sürgen devresinde Haçlılarnı bu yerlerden atqan, Moğol istilâsını toqtatğan ve Mısırnı yañıdan bir ticaret yolu yasağan. 1260 senesinde Bağdatnı alıp Halifeni öldürgen Moğollar Memlük Devletiniñ üstüne yürgen, Ayn Calut degen yerde uruş olğan, cenk Moğollarnıñ yenilmesinen neticelengen. Bu cenkten soñra askerlerniñ başında olğan Baybars, Sultan Qutuznı öldürip başqa keçken soñ, 1261 senesinde El-Muntasırnı Halife tayin etken. Daa evel Bağdatta olğan Halifelik bundan soñra Qairege keçip Memlük Devletiniñ imayesine kirgen.

1461 senesine qadar Memlüklernen Osmanlılar arasında yaqınlıq üküm süre edi. Bu seneden soñra aradaki topraqlar içün ükümranlıq ve akimiyet sebebinen bu yaqınlıq bızıldı. 1516-1517 senelerinde Mercidabıq ve Ridaniyede Osmanlılar Memlüklerni yendi. Osmanlı askerleri Qairege kirdi. 267 senelik Memlük Devleti yoq oldı. Halifelik Qaireden İstanbulğa ketçi.

Mısır Memlük sultanları

Bahriy sülâlesi

Şecer-üd-Dürr (1250)
Aybek (1250 - 1257)
Ali (1257 - 1259)
Qutuz (1259 - 1260)
I Baybars el-Bunduqdari (1260 - 1277)
Berke Han (1277 - 1279)
Sülemiş (1279)
Qalavun (1279 - 1290)
Halil (1290 - 1293)
Nasir (1293 - 1294) İlk sefer
Kitbuga (1294 - 1296)
Laçın el-Mansuri (1296 - 1299)
Nasir (1299 - 1309) Ekinci sefer
II Baybars (1309 - 1310)
Nasir (1310 - 1341) Üçüncü sefer
Seyfüddin Ebu-Bekir (1341)
Kiçik (1341 - 1342)
Şihabüddin Ahmed (1342)
İsmail (1342 - 1345)
I Şaban (1345 - 1346)
Hacci (1346 - 1347)
Hasan (1347 - 1351) İlk sefer
Salih (1351 - 1354)
Hasan (1354 - 1361) Ekinci sefer
Muhammed (1361 - 1363
II Şaban (1636 - 1377)
Ali (1377 - 1381)
II Hacci (1381 - 1382), (1389 - 1390)

Burci sülâlesi

Barquq (1382 - 1389), (1390 - 1399)
Farac (1399 - 1405) Sipti sefer
Abdülaziz (1405)
Farac (1405 - 1412) Ekinci sefer
Müsteyn (1412) Abbasilerden
Muavyed Şeyh (1412 - 1421)
Ahmed (1421)
Tatar (1421)
Muhammed (1421)
Barsbay (1422 - 1438)
Yusuf (1438)
Caqmaq (1438)
Osman (1453)
İnal (1453 - 1461)
Ahmed (1461)
Huşkadam (1461)
Bilbay (1467)
Timurbuğa (1468)
Qayıtbay (1468 - 1496)
Nasır Muhammed (1496 - 1498)
Kansuh (1498 - 1500)
Canbulat (1500)
Adil Tumanbay (1501)
Kansu Gavri (1501 - 1516)
Eşref Tumanbay (1516 - 1517)

Bu tamamlanmağan bir maqaledir. Onı tüzetip ya da tamamlap Vikipediyağa yardım ete bilesiñiz.

@@ 3 satır: / 3 satır: @@
 [[Moğollar]]nıñ [[Deşt-i Qıpçaq]]nı zapt etkeninden soñ, bu yerde olğan Qıpçaqlarnen Çerkeslerniñ bazıları [[Eyyubi Devleti]]ne esir etilip satılğan. Bir vaqıt soñra bu esirler Eyyubi Devleti askeriyesinde qullanılmağa başlanğan. Zaman içerisinde bu esirler askeriyede müim vazifelerge kelgenler. Eyyubi Devletiniñ soñki padişası Turan Şah, bularnı yoq etmek istegen. 1249 senesinde çıqqan ayaqlanuvdan soñra Turan Şahnı devirip devletniñ idaresini elge keçirgenler. Devletniñ başında Müizzüddin Aybeg ketirilgen. Yañı devlet 250 senege yaqın üküm sürgen.
-Memlük devleti üküm sürgen devresinde [[Haçlılar]]nı bu yerlerden atqan, Moğol istilâsını toqtatğan ve Mısırnı yañıdan bir ticaret yolu yasağan. 1260 senesinde [[Bağdat]]nı alıp Halifeni öldürgen Moğollar Memlük Devletiniñ üstüne yürgen, Ayn Calut degen yerde uruş olğan, cenk Moğollarnıñ yenilmesinen neticelengen. Bu cenkten soñra askerlerniñ başında olğan [[Baybars]], Sultan Qutuznı öldürip başqa keçken soñ, 1261 senesinde El-Muntasırnı Halife tayin etken. Daa evel Bağdatta olğan Halifelik bundan soñra [[Qaire]]ge keçip Memlük Devletiniñ imayesine kirgen.
+Memlük devleti üküm sürgen devresinde [[Haçlılar]]nı bu yerlerden atqan, Moğol istilâsını toqtatğan ve Mısırnı yañıdan bir ticaret yolu yasağan. 1260 senesinde [[Bağdat]]nı alıp Halifeni öldürgen Moğollar Memlük Devletiniñ üstüne yürgen, Ayn Calut degen yerde uruş olğan, cenk Moğollarnıñ yenilmesinen neticelengen. Bu cenkten soñra askerlerniñ başında olğan [[Baybars]], Sultan Qutuznı öldürip başqa keçken soñ, 1261 senesinde El-Muntasırnı [[Halife]] tayin etken. Daa evel Bağdatta olğan [[Halifelik]] bundan soñra [[Qaire]]ge keçip Memlük Devletiniñ imayesine kirgen.
 senesine qadar Memlüklernen [[Osmanlılar]] arasında yaqınlıq üküm süre edi. Bu seneden soñra aradaki topraqlar içün ükümranlıq ve akimiyet sebebinen bu yaqınlıq bızıldı. 1516-1517 senelerinde Mercidabıq ve Ridaniyede Osmanlılar Memlüklerni yendi. Osmanlı askerleri Qairege kirdi. 267 senelik Memlük Devleti yoq oldı. Halifelik Qaireden [[İstanbul]]ğa  ketçi.
 == Mısır Memlük sultanları ==
+=== Bahriy sülâlesi ===
-# [[Şecer-üd-Dürr]] (1250)
-# [[Aybeg]] (1250 - 1257)
+# Şecer-üd-Dürr (1250)
+# Aybek (1250 - 1257)
 # Ali (1257 - 1259)
-# [[Kutuz]] (1259 - 1260)
+# Qutuz (1259 - 1260)
-# [[Baybars|I. Baybars]] (1260 - 1277)
+# I Baybars el-Bunduqdari (1260 - 1277)
-# [[Berke Han|Barakah]] (1277 - 1279)
+# Berke Han (1277 - 1279)
-# [[Sülemiş]] (1279)
+# Sülemiş (1279)
-# [[Kalavun]] (1279 - 1290)
+# Qalavun (1279 - 1290)
 # Halil (1290 - 1293)
-# Nasir (1293 - 1294) Sipti sefer
+# Nasir (1293 - 1294) İlk sefer
 # Kitbuga (1294 - 1296)
-# [[Laçın el-Mansuri|Laçin]] (1296 - 1299)
+# Laçın el-Mansuri (1296 - 1299)
 # Nasir (1299 - 1309) Ekinci sefer
-# II. Baybars (1309 - 1310)
+# II Baybars (1309 - 1310)
 # Nasir (1310 - 1341) Üçüncü sefer
-# [[Seyfüddin Ebu-Bekr|Ebu Bekir]] (1341)
+# Seyfüddin Ebu-Bekir (1341)
-# [[Kiçik]] (1341 - 1342)
+# Kiçik (1341 - 1342)
-# [[Şihabüddin Ahmed|Ahmed]] (1342)
+# Şihabüddin Ahmed (1342)
 # İsmail (1342 - 1345)
-# I. Şaban (1345 - 1346)
+# I Şaban (1345 - 1346)
 # Hacci (1346 - 1347)
-# Hasan (1347 - 1351) Sipti sefer
+# Hasan (1347 - 1351) İlk sefer
 # Salih (1351 - 1354)
 # Hasan (1354 - 1361) Ekinci sefer
 # Muhammed (1361 - 1363
-# II. Şaban (1636 - 1377)
+# II Şaban (1636 - 1377)
 # Ali (1377 - 1381)
-# II. Hacci (1381 - 1382)
+# II Hacci (1381 - 1382), (1389 - 1390)
-# Barkuk (1382 - 1389)
+=== Burci sülâlesi ===
-# II. Hacci (1389 - 1390)
-# Barkuk (1382 - 1389) Sipti sefer
+# Barquq (1382 - 1389), (1390 - 1399)
-# II. Hacci (1389 - 1390)
-# Barkuk (1390 - 1399) Ekinci sefer
 # Farac (1399 - 1405) Sipti sefer
 # Abdülaziz (1405)
@@ 51 satır: / 50 satır: @@
 # Barsbay (1422 - 1438)
 # Yusuf (1438)
-# Cakmak (1438)
+# Caqmaq (1438)
 # Osman (1453)
 # İnal (1453 - 1461)
 # Ahmed (1461)
-# Kuşkadam (1461)
+# Huşkadam (1461)
 # Bilbay (1467)
-# Timurbuga (1468)
+# Timurbuğa (1468)
-# [[Sultan Kayıtbay|Kaitbay]] (1468 - 1496)
+# Qayıtbay (1468 - 1496)
-# [[Nasır Muhammed|Muhammed]] (1496 - 1498)
+# Nasır Muhammed (1496 - 1498)
 # Kansuh (1498 - 1500)
 # Canbulat (1500)
 # Adil Tumanbay (1501)
-# [[Kansu Gavri|Kansuh el Gavri]] (1501 - 1516)
+# Kansu Gavri (1501 - 1516)
-# [[Tomanbay|Eşref Tumanbay]] (1516 - 1517)
+# Eşref Tumanbay (1516 - 1517)
 {{stub}}