Közyaş divar

“Közyaş divar” destanı Eşref Şem’i-zadeniñ yaratıcılığını ve zemaneviy qırımtatar edebiyatını cian seviyesine kötergen eserdir. Bu eser qadimiy facialı efsane esasında yazılğan. Efsanede böyle vaqia tasvirlene: yaş qadınnı ğarez, pahıl, küncü insanlar beftan yerde cin-şeytanğa uydı dep, qabaatlaylar ve tiriley taş isar içine qalaylar. Yaş qadın isar içinde taş kesile, isarda qaldırılğan eki teşikniñ birinden közyaş kibi temiz suv aqa, ekinciden ise ana sütü aqa.

Eserniñ neşir etilüv tarihı mürekkep oldı. 1969 senesi “Toğan qaya” cıyıntığında destannıñ birinci qısmı “Toğan qaya” serlevasınen neşir etildi. Soñra 1978 senesi şiirler ve poemalar kitabında “Aslıhan” serlevasınen kene tek birinci qısmı basıldı. Edip sağ olğanda “Közyaş divar” destanı tolu kölemde neşir etilmedi, çünki kommunist nezareti ruhset bermedi. Bunıñ sebebini eserniñ mündericesi ile tanış olğandan soñ añlamaq mümkün. Destan tolu kölemde birinci kere “Yıldız” mecmuasınıñ saifelerinde dünya yüzü kördi (1990 s. No. 4-5). Niayet, “Közyaş divar” destanı 1996 senesi Aqmescitte ayrı kitap şeklinde derc olundı.