Jump to content

Qullanıcı:AlefZet/crh/Test to Latn

QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI

[deñiştir] Latin [deñiştir] 1 İstiqlâl marşı kriminal kodeks maşinal hata şimalde şimalinde maalesef lagerde musulmanlıq meşçanlar yañartsın selâm aleyküm küleryüz Seyitümer Emin Nyu York Eşref Şemi-zade Botsvana AQŞda ananeviy şu ande İtaliya italyan tili ital kürkçi kürkü tsitata Ştirlits kollektivizatsiya Şçolkino şeeri bulyon medalyon bugün Bugünki bilakis üst bücetinde Kökköz Efendiköyge bülbüller kirill elifbesi

[deñiştir] 2 AQQI DAĞĞA Maña keldim yel dünya karyer Ya eksik Eşref yönelmek yoldaş yün YÜRMEK Afyon bürlemek örnek müellif ürmetli öp köp böyle ömür öz özara Can CAN CÜRMEK güller üstte ketsin üç yüz

[deñiştir] 3 Büyütmek, eñ büyük büyüklik Efendiköyge köyünde beş yüz ağır yük medalyon Yo Ya muayyen tök sürgün yönetmek Yürekten YÜRMEK üyüşti müellif keldi selâm kâğıt havyar dünya cümlesi cönk yaman/yahşı .ebet -bürlesin "yar" 'yar'

[deñiştir] 4 Qaray tili ya da karaim tili - türkiy tillerniñ qıpçaq gruppasına kire. Qaray tiline eñ yaqın tiller - qaraçay-balqar, qumuq ve qırımtatar tilleridir. Zemaneviy noğay, tatar, başqurt, çuvaş, qazah, qırğız, qaraqalpaq tilleri de qaray tiline yaqındır. Qadimiy türk tillerden biri olıp, qaray tili alimlernin diqqatını özüne çeke. XVII asırda onı isveç şarqşınası Gustav Deringer, XIX ve XX asırlarda türkşınaslar akad. V.V.Radlov, T. Kovalski (Lehistan), V.A. Gordlevskiy, A.Zayonçkovskiy (Lehistan), Ya. Gjegojevskiy (Lehistan), prof. N.A. Baskakov, prof. A.Dubınski (Lehistan), B. Munkaçi (Macaristan), K.M. Musayev, S.M. Şapşal ve başqa alimler qaray tili üzerine tedqiqatlar keçirgen ediler.

Qaray tilinin böyle şiveleri bardır: Qırım (şarqiy) şivesi ve ğarbiy şivesi. Ğarbiy şive Trakay ve Galiç-Lutsk şivelerine ayrırıla. Qırım şivesi XIX a. soñuna qırımtatar tili ile assimilâtsiyağa oğradı, ğarbiy şive ise deñişmelerge oğramağan.

Qaray tiline başqa tillerden kirgen sözlerniñ sayısı çoq degil. Eñ eski alınma sözler - farsiy sözlerdir. Bunıñ sebebi - iran qabileleriniñ (sarmat-alanlar) türkiy halqlarnıñ etnogenezinde iştirak etmesidir. Hazarlar devrinde ve soñra, XI-XVI asırlarda qaray tiline arapça-farsça sözler kire. N.A. Baskakov şunı qayd ete: "Qaray tiliniñ fonetik, leksik ve gramatik, strukturasında eñ qadimiy türkiy tillerniñ izleri körülmektedir. Meselâ, qaray tiliniñ ve Orhon yazılarınıñ tiliniñ fonetik strukturası aynıdır. Leksika ceetinden, hususan eski elyazmalarda, Tevratnıñ tercimelerinde qadimiy türkiy tillerniñ leksikasına ait sözlerge rastkelemiz…"

N.A. Baskakovğa köre, eski qaray leksikasınıñ ögrenüvi bütün türkiy tiller içün çoq emiyetlidir. Türkiyede Mustafa Kemal Atatürkniñ reformaları zamanında 1934 s. İstambulda til kongressi olıp keçti ve onıñ qabul etilgen qararı boyunca, arap, fars tillerinden alınğan sözlernin yerine qaray tilinden türk tiline 330 söz alınğandır.

1930-31 ss. Berlin Universitetinde Ural-Altay tilleri kafedrasında prof. V.Bang-Kayn qaray tilinden dersler bere edi. 1974 s. Akademik Qaray-Rus-Leh tillerniñ luğatı çıqqan edi. (174.000 söz). Zemaneviy qaray tili çoq ağır bir vaziyette. Bu tilde qonuşqan adamlarnıñ sayısı ep azlamaqta. Qaray tili boyunca çoq araştırmalar yapılğan, amma onıñ daa çoq saaları öz tedqiqatçını bekleyler.

[deñiştir] Kirill [deñiştir] 1 Иstiqlâl marşı kriminal kodeks maşinal hata şimalde şimalinde maalesef lagerde musulmanlıq meşçanlar yañartsın selâm aleyküm küleryüz Seyitumer Emin Nyu York Eşref Şemi-zade Botsvana AQŞda ananeviy şu ande İtaliya italyan tili ital kürkçi kürkü tsitata Ştirlits kollektivizatsiya Şçölkino şeeri bulyon medalyon bugün Bugünki bilakis üst bücetinde Kokköz Efendiköyge bülbuller kirill elifbesи

[deñiştir] 2 АQQI DAĞĞA Maña keldim yel dünya karyer Ya eksik Eşref yönelmek yoldaş yün YÜRMEK Afyon bürlemek ornek müellif ürmetli op köp boyle omür oz ozara Can CAN CÜRMEK güller ustte ketsin üç yüz yaman/yahşı .ebet -bürlesin "yar" 'yar'

[deñiştir] 3 Бuyütmek, eñ büyük büyüklik Efendiköyge köyünde beş yüz ağır yük medalyon Yo Ya muayyen tök sürgün yönetmek Yürekten YÜRMEK üyüşti müellif keldi selâm kâğıt havyar dünya cümlesi conк

[deñiştir] 4 Кaray tilи ya da кaraim tilи - тyurkiy tillerninъ кıpçaq gruppasınа kire. Qaray tiline eñ yaqın tiller - кaraçay-balqaр, кumukъ ve кırımtataр tilleridir. Zemaneviy noğay, tatar, başqurt, çuvaş, qazah, qırğız, qaraqalpaq tilleri de qaray tiline yaqındır. Qadimiy türk tillerden biri olıp, qaray tili alimlernin diqqatını ozüne çeke. XVII asırda onı isveç şarqşınası Gustav Deringer, XIX ve XX asırlarda türkşınaslar akad. V.V.Radlov, T. Kovalski (Лehistaн), V.A. Gordlevskiy, A.Zayonçkovskiy (Lehistan), Ya. Gjegojevskiy (Lehistan), prof. N.A. Baskakov, prof. A.Dubınski (Lehistan), B. Munkaçi (Мacaristaн), K.M. Musayev, S.M. Şapşal ve başqa alimler qaray tili üzerine tedqiqatlar keçirgen ediler.

Кaray tilinin boyle şiveleri bardır: Qırım (şarqiy) şivesi ve ğarbiy şivesi. Ğarbiy şive Trakay ve Galiç-Lutsk şivelerine ayrırıla. Qırım şivesi XIX a. soñuna кırımtatar tilи ile assimilâtsiyağa oğradı, ğarbiy şive ise deñişmelerge oğramağan.

Кaray tiline başqa tillerden kirgen sözlerniñ sayısı çoq degil. Eñ eski alınma sözler - farsiy sözlerdir. Bunıñ sebebi - iran qabileleriniñ (sarmat-alanlar) türkiy halqlarnıñ etnogenezinde iştirak etmesidir. Hazarlar devrinde ve soñra, XI-XVI asırlarda qaray tiline arapça-farsça sözler kire. N.A. Baskakov şunı qayd ete: "Qaray tiliniñ fonetik, leksik ve gramatik, strukturasında eñ qadimiy türkiy tillerniñ izleri korülmektedir. Meselâ, qaray tiliniñ ve Оrhon yazılarınınъ tiliniñ fonetik strukturası aynıdır. Leksika ceetinden, hususan eski elyazmalarda, Тevratnınъ tercimelerinde qadimiy türkiy tillerniñ leksikasına ait sözlerge rastkelemiz…"

Н.A. Baskakovğa kore, eski qaray leksikasınıñ ögrenüvi bütün türkiy tiller içün çoq emiyetlidir. Türkiyede Мustafa Kemal Atatürkninъ reformaları zamanında 1934 s. Иstambuldа til kongressi olıp keçti ve onıñ qabul etilgen qararı boyunca, arap, fars tillerinden alınğan sözlernin yerine qaray tilinden türk tiline 330 söz alınğandır.

1930-31 ss. Berlin Universitetinde Ural-Altay tilleri kafedrasında prof. V.Bang-Kayn qaray tilinden dersler bere edi. 1974 s. Akademik Qaray-Rus-Leh tillerniñ luğatı çıqqan edi. (174.000 söz). Zemaneviy qaray tili çoq ağır bir vaziyette. Bu tilde qonuşqan adamlarnıñ sayısı ep azlamaqta. Qaray tili boyunca çoq araştırmalar yapılğan, amma onıñ daa çoq saaları oz tedqiqatçını bekleyler.