Moñğol yazuvı
Moñğol yazuvı (moñğolca ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠪᠢᠴᠢᠭ, Монгол бичиг "Moñğol biçig"), Moñğolcanıñ yazuvı içün Eski Uyğur yazuvı türetilgen bir yazuvdır. 13. asırda oluşturulğan bolup Oyrat ve Mançu tillerine de uyarlanğandır. Moñğol yazuvı coğardan aşağa yazıla.
Yazuv 1931 yılına qadar Burât Ulusında ve 1945 yılına qadar Moñğol Ulusında qullanılğandır. Çinge bağlı İç Moñğolda ise yazuv künümüzde de qullanılmaqta. Bunınla birlikte Moñğol Ulusınıñ 1990'da demokrasige keçmesinen birlikte yazuvğa keri dönülmege çalışılğan ve 2011'den itibaren kiril yazuvınen resmiy statüske ulaşqandır.[1]
Yazmalar[deñiştir | kodunı deñiştir]
| Yazmalar | Çeviri | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tek başına | Sözcik başında | Sözcik ortasında | Sözcik soñında | Latin | Kiril | UFA | |
| ᠠ | ᠠ | ᠠ | ᠠᠠ᠋ | a | А | a | |
| ᠡ | ᠡ | e | Э | e | |||
| ᠢ | ᠢ | ᠢ | ᠢ | i, yi | И, Й, Ы, Ь | i, ji | |
| ᠣ | ᠣ | ᠣ | ᠣ | o, u | О, У | o, ʊ | |
| ᠥ | ᠥ | ᠥᠥ᠋ | ᠥᠥ᠋ | ö, ü | Ө, Ү | œ, u | |
| ᠨ | ᠨ | ᠨ | ᠨᠨ᠌ | n | Н | n | |
| ᠩ | ᠩ | ᠩ | ng | Н, НГ | ŋ | ||
| ᠪ | ᠪ | ᠪ | ᠪᠪ᠋ | b | Б, В | b, v | |
| ᠫ | ᠫ | ᠫ | ᠫ | p | П | p | |
| ᠬ | ᠬ | ᠬ | ᠬ | q | Х | x | |
| ᠭ | ᠭ | ᠭᠭ᠋ | ᠭᠭ᠋ | γ | Г | g, ɢ | |
| ᠭ᠍ | ᠭ᠍ | k | Х | x | |||
| ᠭ᠌ | g | Г | g, ɢ | ||||
| ᠮ | ᠮ | ᠮ | ᠮ | m | М | m | |
| ᠯ | ᠯ | ᠯ | ᠯ | l | Л | l | |
| ᠰ | ᠰ | ᠰ | ᠰ | s | С | s | |
| ᠱ | ᠱ | ᠱ | ᠱ | š | Ш | ʃ | |
| ᠲᠳ | ᠲ | ᠲᠳ᠋ | ᠳ | t, d | Т, Д | t, d | |
| ᠴ | ᠴ | ᠴ | č | Ч, Ц | tʃʰ, tsʰ | ||
| ᠵ | ᠵ | ᠵ | j | Ж, З | tʃ, ts | ||
| ᠶ | ᠶ | ᠶ | ᠶ | y | -Й, Е*, Ё*, Ю*, Я* | j | |
| ᠷ | ᠷ | ᠷ | ᠷ | r | Р | r | |
| ᠸ | ᠸ | ᠸ | v | В | v | ||
| ᠹ | ᠹ | ᠹ | ᠹ | f | Ф | f | |
| ᠺ | ᠺ | ᠺ | k | К | kʰ | ||
| ᠻ | ᠻ | ᠻ | ᠻ | ḳ | К | kʰ | |
| ᠼ | ᠼ | ᠼ | (c) | (ц) | ts | ||
| ᠽ | ᠽ | ᠽ | (z) | (з) | z | ||
| ᠾ | ᠾ | ᠾ | (h) | (г, х) | h | ||
| ᠿ | ᠿ | (ř) | (-,-) | ||||
| ᡁ | ᡁ | (zh) | (-,-) | ʈ͡ʂ | |||
| ᡂ | ᡂ | (chi) | (-,-) | ||||