Avropa insan aqları makemesi
Avropa insan aqları makemesi (inglizce European Court of Human Rights, frenkçe Cour européenne des droits de l’homme) — halqara makeme teşkilâtı. Onıñ yurisdiktsiyası (makeme etmek uquqı) Avropa Şurasınıñ İnsan aqlarını ve temel serbestliklerini qorçalav konventsiyasını tasdıqlağan bütün aza-devletlerine tarqalıp, konventsiyanı iza etüv ve yerine ketirüv, şu cümleden devletlerara işler ve ayrı şahıslarnıñ şikâyetinen bağlı meselelerden ibaret.
Avropa insan aqları makemesiniñ salâhiyeti
[deñiştir | kodunı deñiştir]Avropa insan aqları makemesiniñ şuña aqqı bardır:
- Avropa insan aqları makemesine berilgen bir ya da bir qaç Avropa Şurasınıñ aza devletine ya da Avropa Birligine qarşı şahsiy ve devletlerara şikâyetlerni baqmaq;
- şikâyetçiniñ bu ya da başqa bir aqqı bozulğanını tanımaq;
- şikâyetçige, yutqan ve adaletli ödevni mahküm etmek;
- İnsan aqları ve esas serbestliklerini qorçalav Konventsiyasını iza etmek;
- belli bir devlette er angi qanunnı bozuv, meselesiniñ muntazamlığı sebebinden kütleviy olğanını tayin eterek, bu devletke qusurnı yoq etmek içün çareler körmege emir bermek;
- cevapkâr devleti Avropa insan aqları makemesiniñ qararlarını yerine ketirip-ketirmegeninde vazifelerini bozdımı, kibi Avropa Şurası nazirler komitetiniñ talabını makeme etmek;
- Avropa Şurası Nazirler Komitetiniñ talabı ile, evelden çıqarılğan qararğa izaat bermek;
- Konventsiyanıñ insan aqlarını ve esas serbestliklerni qorçalav aqqında ve davalar baqmasınen bağlı olmağan suallerden izaatı aqqında Mesleat neticelerini çıqarmaq.