Qırımtatar mimarlığı
Qırımtatar mimarlığı — Qırım Hanlığı ve Ukraina tamır halqlarından biri olğan qırımtatarlar mimarlığı. [1]
Tarzı hususiyetleri
[deñiştir | kodunı deñiştir]Qırımtatar mimarlığı Qırım yarımadası, Aq deñiz ve türk mimarlığı ananeleri sayesinde şekillendi. Qırımtatar üslübiniñ hususiyetleri - sert, dayanıqlı, hususiy yaraştırılğan üslübidir, kerekli detaller ve paalı yaraştırmalardan yiberilgen. [2]
Qırımtatar mimarlığınıñ binaları
[deñiştir | kodunı deñiştir]Qırımtatar mimarlığınıñ eñ güzel binaları Eski Qırım, Bağçasaray, Yevpatoriya (1784 — Gezlev), Feodosiya (1266 — 1787 — Kafa), Aqmescit (1784 — Aq-Meçet), Aluşta, Yalta ve diger şeerlerde saqlanıp qaldı. Qırımnıñ eñ emiyetli binaları arasında m. Eski Qırım — Batı hanınıñ sarayı (1253), Bey-Bars camisi (1287 — 88), Özbek hanınıñ camisi (1314) medresesi ile (1332 — 33).
Qırımtatar mimarlığı ticaretiniñ inkişaf seviyesi boyunca dağ ögündeki ekinci şeeri Şirin beyler soyuna ait olğan Qarasuvbazar (1944 senesinden başlap - Bilogirsk) oldı. 16 asırda belli liman şeeri ⁇ Kafa, mında qırımtatarlar 70 camini qurdılar. Osmanlı mimarlıq ananelerinde qurulğan Müftiy Cami (1623 senesi) eñ yahşı saqlanğan camidir. Birinci Qırım hanı Hacı Geray 15 asırnıñ ortalarında şeerniñ eski qısmında öz küçlü rezidentsiyasını qurdı, Salaçıqta ise saray qurdı. Bağçasaray şeeriniñ adını bergen Bağ sarayı (qırımtatar ⁇ Bağçasaray) 17 asırdan başlap 300 yıl devamında şarqiy şeref ile qurulğan edi.