Seyyare: Versiyalar arasındaki farq
k r2.6.5) (robot deñiştire: mhr:Планет |
Deñiştirme tasviri yoq |
||
1 satır: | 1 satır: | ||
[[Fayl:Solar_system.jpg|thumb|250 px|Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi. (Büyüklikler ve uzaqlıqlar ölçeklenmegen.]] |
[[Fayl:Solar_system.jpg|thumb|250 px|Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi. (Büyüklikler ve uzaqlıqlar ölçeklenmegen.]] |
||
[[Fayl:Solar sys.jpg|thumb|250 px|Küneş sistemasındaki seyyarelerniñ orbitaları]] |
[[Fayl:Solar sys.jpg|thumb|250 px|Küneş sistemasındaki seyyarelerniñ orbitaları]] |
||
'''Seyyare''' - [[Küneş]]niñ etrafında dolanğan kök cismi. Tar manasınen, [[Küneş sisteması]] içinde, |
'''Seyyare''' - [[Küneş]]niñ etrafında dolanğan kök cismi. Tar manasınen, [[Küneş sisteması]] içinde, Küneşniñ doğrudan yoldaşı olğan ve [[Halqlarara Felekiyat Birligi]] (''International Astronomy Union'') tarafından bu tarifke uyğun bulunğan sekiz kök cismini tayinlemede qullanıla. Küneş sistemasında, resmen qabul etilgen sekiz seyyareden ğayrı, bu cisimlerlge büyüklik, [[orbita]] ve fizikiy hususiyetler ceetinden aynı zümrege qoyulıp olacaq yañı kök cisimleriniñ keşif etilüvi, bir yandan da başqa yıldızlarnıñ etrafında da Küneş sisteması seyyarelerine oşağan kök cisimleriniñ dolanğanınıñ saptanması, seyyare tarifiniñ sıñırlarınıñ bulanıqlaşmasına sebep olğandır. |
||
Halqlarara Felekiyat Birliginiñ, 1919 senesi qabul etken Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi, küneşke yaqınlıq sıralarına köre şulardır: |
Halqlarara Felekiyat Birliginiñ, 1919 senesi qabul etken Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi, küneşke yaqınlıq sıralarına köre şulardır: |
||
7 satır: | 7 satır: | ||
# [[Fayl:Mercury symbol.svg|14px|{{unicode|☿}}]] '''[[Utarit]]''' |
# [[Fayl:Mercury symbol.svg|14px|{{unicode|☿}}]] '''[[Utarit]]''' |
||
# [[Fayl:Venus symbol.svg|14px|{{unicode|♀}}]] '''[[Çolpan]]''' |
# [[Fayl:Venus symbol.svg|14px|{{unicode|♀}}]] '''[[Çolpan]]''' |
||
# [[Fayl:Earth symbol.svg|14px|{{unicode|⊕}}]] '''[[Zemin]]''' |
# [[Fayl:Earth symbol.svg|14px|{{unicode|⊕}}]] '''[[Zemin]]''' ('''Yer''', '''Dünya''') |
||
# [[Fayl:Mars symbol.svg|14px|{{unicode|♂}}]] '''[[Merih]]''' |
# [[Fayl:Mars symbol.svg|14px|{{unicode|♂}}]] '''[[Merih]]''' |
||
# [[Fayl:Jupiter symbol.svg|14px|{{unicode|♃}}]] '''[[Müşteri]]''' |
# [[Fayl:Jupiter symbol.svg|14px|{{unicode|♃}}]] '''[[Müşteri]]''' |
||
17 satır: | 17 satır: | ||
|+align=bottom style="text-align:left;"| |
|+align=bottom style="text-align:left;"| |
||
|- bgcolor=#ccccff |
|- bgcolor=#ccccff |
||
! colspan=12 style="background:#dddddd;" | Seyyare |
! colspan=12 style="background:#dddddd;" | Seyyare hususiyetleri |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
32 satır: | 32 satır: | ||
!style="font-size: smaller;"|Atmosfera |
!style="font-size: smaller;"|Atmosfera |
||
|- |
|- |
||
! rowspan=4 style="background: #DDEEFF;" | Yer |
! rowspan=4 style="background: #DDEEFF;" | [[Yer şeklindeki seyyareler]] |
||
| [[Utarit]] |
| [[Utarit]] |
||
| align="center" | 0,382 |
| align="center" | 0,382 |
||
65 satır: | 65 satır: | ||
| align="center" | 0,017 |
| align="center" | 0,017 |
||
| align="center" | 1,00 |
| align="center" | 1,00 |
||
| align="center" | [[Ay ( |
| align="center" | [[Ay (kök cismi)|1]] |
||
| align="center" | yoq |
| align="center" | yoq |
||
| align="center" | N<sub>2</sub>, O<sub>2</sub> |
| align="center" | N<sub>2</sub>, O<sub>2</sub> |
||
81 satır: | 81 satır: | ||
| align="center" | CO<sub >2</sub>, N<sub>2</sub> |
| align="center" | CO<sub >2</sub>, N<sub>2</sub> |
||
|- |
|- |
||
! rowspan=4 style="background: #DDEEFF;" | Gaz seyyareleri |
! rowspan=4 style="background: #DDEEFF;" | [[Gaz seyyareleri]] |
||
| [[Müşteri]] |
| [[Müşteri]] |
||
| align="center" | 11,209 |
| align="center" | 11,209 |
Saifeniñ 06:52, 2011 s. iyülniñ 15 tarihındaki alı
Seyyare - Küneşniñ etrafında dolanğan kök cismi. Tar manasınen, Küneş sisteması içinde, Küneşniñ doğrudan yoldaşı olğan ve Halqlarara Felekiyat Birligi (International Astronomy Union) tarafından bu tarifke uyğun bulunğan sekiz kök cismini tayinlemede qullanıla. Küneş sistemasında, resmen qabul etilgen sekiz seyyareden ğayrı, bu cisimlerlge büyüklik, orbita ve fizikiy hususiyetler ceetinden aynı zümrege qoyulıp olacaq yañı kök cisimleriniñ keşif etilüvi, bir yandan da başqa yıldızlarnıñ etrafında da Küneş sisteması seyyarelerine oşağan kök cisimleriniñ dolanğanınıñ saptanması, seyyare tarifiniñ sıñırlarınıñ bulanıqlaşmasına sebep olğandır.
Halqlarara Felekiyat Birliginiñ, 1919 senesi qabul etken Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi, küneşke yaqınlıq sıralarına köre şulardır:
Seyyare hususiyetleri | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ad | Ekvator diametri[1] |
Kütle[1] | Orbita radiusı (AU) |
Aylanuv periodı (yıl) |
Orbita avuqlığı (°) | Tışmerkezlik | Dönme periodı (gün) |
Yoldaş | Alqalar | Atmosfera | |
Yer şeklindeki seyyareler | Utarit | 0,382 | 0,06 | 0,39 | 0,24 | 3,38 | 0,206 | 58,64 | — | yoq | asğariy |
Çolpan | 0,949 | 0,82 | 0,72 | 0,62 | 3,86 | 0,007 | -243,02 | — | yoq | CO2, N2 | |
Zemin[2] | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 7,25 | 0,017 | 1,00 | 1 | yoq | N2, O2 | |
Merih | 0,532 | 0,11 | 1,52 | 1,88 | 5,65 | 0,093 | 1,03 | 2 | yoq | CO2, N2 | |
Gaz seyyareleri | Müşteri | 11,209 | 317,8 | 5,20 | 11,86 | 6,09 | 0,048 | 0,41 | 63 | bar | H2, He |
Zual | 9,449 | 95,2 | 9,54 | 29,46 | 5,51 | 0,054 | 0,43 | 60 | bar | H2, He | |
Uran | 4,007 | 14,6 | 19,22 | 84,01 | 6,48 | 0,047 | -0,72 | 27 | bar | H2, He | |
Neptun | 3,883 | 17,2 | 30,06 | 164,8 | 6,43 | 0,009 | 0,67 | 13 | bar | H2, He | |
Bu sekiz seyyareniñ tışında daa evel seyyare olaraq tariflengen Pluton Halqlarara Felekiyat Birliginiñ yañı tariflemesine köre kiçik seyyare olaraq qabul etile.
Küneş sisteması |
---|
Seyyareler: Utarit - Çolpan - Dünya - Merih - Müşteri - Zual - Uran - Neptun |
Kiçkene seyyareler: Pluton - Eris - Haumea - Makemake |
Diger: Küneş - Ay - Asteroid quşağı - Quyruqlı yıldızlar - Neptun artında cisimler - Koyper quşağı- Oort bulutı |