Seyyare: Versiyalar arasındaki farq

QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI
Content deleted Content added
k r2.6.5) (robot deñiştire: mhr:Планет
Deñiştirme tasviri yoq
1 satır: 1 satır:
[[Fayl:Solar_system.jpg|thumb|250 px|Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi. (Büyüklikler ve uzaqlıqlar ölçeklenmegen.]]
[[Fayl:Solar_system.jpg|thumb|250 px|Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi. (Büyüklikler ve uzaqlıqlar ölçeklenmegen.]]
[[Fayl:Solar sys.jpg|thumb|250 px|Küneş sistemasındaki seyyarelerniñ orbitaları]]
[[Fayl:Solar sys.jpg|thumb|250 px|Küneş sistemasındaki seyyarelerniñ orbitaları]]
'''Seyyare''' - [[Küneş]]niñ etrafında dolanğan kök cismi. Tar manasınen, [[Küneş sisteması]] içinde, [[Küneş]]niñ doğrudan yoldaşı olğan ve [[Halqlarara Felekiyat Birligi]] (''International Astronomy Union'') tarafından bu tarifke uyğun bulunğan sekiz kök cismini belirlemede qullanıla. Küneş sistemasında, resmen qabul etilgen sekiz seyyareden ğayrı, bu cisimlerlge büyüklik, [[orbita]] ve fizikiy hususiyetler ceetinden aynı zümrege qoyulıp olacaq yañı kök cisimleriniñ keşf etilüvi, bir yandan da başqa yıldızlarnıñ etrafında da Küneş sisteması seyyarelerine beñzer kök cisimleriniñ dolanğanınıñ saptanması, seyyare tarifiniñ sıñırlarınıñ bulanıqlaşmasına sebep olğandır.
'''Seyyare''' - [[Küneş]]niñ etrafında dolanğan kök cismi. Tar manasınen, [[Küneş sisteması]] içinde, Küneşniñ doğrudan yoldaşı olğan ve [[Halqlarara Felekiyat Birligi]] (''International Astronomy Union'') tarafından bu tarifke uyğun bulunğan sekiz kök cismini tayinlemede qullanıla. Küneş sistemasında, resmen qabul etilgen sekiz seyyareden ğayrı, bu cisimlerlge büyüklik, [[orbita]] ve fizikiy hususiyetler ceetinden aynı zümrege qoyulıp olacaq yañı kök cisimleriniñ keşif etilüvi, bir yandan da başqa yıldızlarnıñ etrafında da Küneş sisteması seyyarelerine oşağan kök cisimleriniñ dolanğanınıñ saptanması, seyyare tarifiniñ sıñırlarınıñ bulanıqlaşmasına sebep olğandır.


Halqlarara Felekiyat Birliginiñ, 1919 senesi qabul etken Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi, küneşke yaqınlıq sıralarına köre şulardır:
Halqlarara Felekiyat Birliginiñ, 1919 senesi qabul etken Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi, küneşke yaqınlıq sıralarına köre şulardır:
7 satır: 7 satır:
# [[Fayl:Mercury symbol.svg|14px|{{unicode|☿}}]] '''[[Utarit]]'''
# [[Fayl:Mercury symbol.svg|14px|{{unicode|☿}}]] '''[[Utarit]]'''
# [[Fayl:Venus symbol.svg|14px|{{unicode|♀}}]] '''[[Çolpan]]'''
# [[Fayl:Venus symbol.svg|14px|{{unicode|♀}}]] '''[[Çolpan]]'''
# [[Fayl:Earth symbol.svg|14px|{{unicode|⊕}}]] '''[[Zemin]]'''
# [[Fayl:Earth symbol.svg|14px|{{unicode|⊕}}]] '''[[Zemin]]''' ('''Yer''', '''Dünya''')
# [[Fayl:Mars symbol.svg|14px|{{unicode|♂}}]] '''[[Merih]]'''
# [[Fayl:Mars symbol.svg|14px|{{unicode|♂}}]] '''[[Merih]]'''
# [[Fayl:Jupiter symbol.svg|14px|{{unicode|♃}}]] '''[[Müşteri]]'''
# [[Fayl:Jupiter symbol.svg|14px|{{unicode|♃}}]] '''[[Müşteri]]'''
17 satır: 17 satır:
|+align=bottom style="text-align:left;"|
|+align=bottom style="text-align:left;"|
|- bgcolor=#ccccff
|- bgcolor=#ccccff
! colspan=12 style="background:#dddddd;" | Seyyare çizgileri
! colspan=12 style="background:#dddddd;" | Seyyare hususiyetleri
|-
|-
!
!
32 satır: 32 satır:
!style="font-size: smaller;"|Atmosfera
!style="font-size: smaller;"|Atmosfera
|-
|-
! rowspan=4 style="background: #DDEEFF;" | Yer şeklinde seyyareler
! rowspan=4 style="background: #DDEEFF;" | [[Yer şeklindeki seyyareler]]
| [[Utarit]]
| [[Utarit]]
| align="center" | 0,382
| align="center" | 0,382
65 satır: 65 satır:
| align="center" | 0,017
| align="center" | 0,017
| align="center" | 1,00
| align="center" | 1,00
| align="center" | [[Ay (yoldaş)|1]]
| align="center" | [[Ay (kök cismi)|1]]
| align="center" | yoq
| align="center" | yoq
| align="center" | N<sub>2</sub>, O<sub>2</sub>
| align="center" | N<sub>2</sub>, O<sub>2</sub>
81 satır: 81 satır:
| align="center" | CO<sub >2</sub>, N<sub>2</sub>
| align="center" | CO<sub >2</sub>, N<sub>2</sub>
|-
|-
! rowspan=4 style="background: #DDEEFF;" | Gaz seyyareleri
! rowspan=4 style="background: #DDEEFF;" | [[Gaz seyyareleri]]
| [[Müşteri]]
| [[Müşteri]]
| align="center" | 11,209
| align="center" | 11,209

Saifeniñ 06:52, 2011 s. iyülniñ 15 tarihındaki alı

Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi. (Büyüklikler ve uzaqlıqlar ölçeklenmegen.
Küneş sistemasındaki seyyarelerniñ orbitaları

Seyyare - Küneşniñ etrafında dolanğan kök cismi. Tar manasınen, Küneş sisteması içinde, Küneşniñ doğrudan yoldaşı olğan ve Halqlarara Felekiyat Birligi (International Astronomy Union) tarafından bu tarifke uyğun bulunğan sekiz kök cismini tayinlemede qullanıla. Küneş sistemasında, resmen qabul etilgen sekiz seyyareden ğayrı, bu cisimlerlge büyüklik, orbita ve fizikiy hususiyetler ceetinden aynı zümrege qoyulıp olacaq yañı kök cisimleriniñ keşif etilüvi, bir yandan da başqa yıldızlarnıñ etrafında da Küneş sisteması seyyarelerine oşağan kök cisimleriniñ dolanğanınıñ saptanması, seyyare tarifiniñ sıñırlarınıñ bulanıqlaşmasına sebep olğandır.

Halqlarara Felekiyat Birliginiñ, 1919 senesi qabul etken Küneş sistemasınıñ sekiz seyyaresi, küneşke yaqınlıq sıralarına köre şulardır:

  1. ☿ Utarit
  2. ♀ Çolpan
  3. ⊕ Zemin (Yer, Dünya)
  4. ♂ Merih
  5. ♃ Müşteri
  6. ♄ Zual
  7. ♅ Uran
  8. ♆ Neptun
Seyyare hususiyetleri
Ad Ekvator
diametri[1]
Kütle[1] Orbita
radiusı (AU)
Aylanuv periodı
(yıl)
Orbita avuqlığı (°) Tışmerkezlik Dönme periodı
(gün)
Yoldaş Alqalar Atmosfera
Yer şeklindeki seyyareler Utarit 0,382 0,06 0,39 0,24 3,38 0,206 58,64 yoq asğariy
Çolpan 0,949 0,82 0,72 0,62 3,86 0,007 -243,02 yoq CO2, N2
Zemin[2] 1,00 1,00 1,00 1,00 7,25 0,017 1,00 1 yoq N2, O2
Merih 0,532 0,11 1,52 1,88 5,65 0,093 1,03 2 yoq CO2, N2
Gaz seyyareleri Müşteri 11,209 317,8 5,20 11,86 6,09 0,048 0,41 63 bar H2, He
Zual 9,449 95,2 9,54 29,46 5,51 0,054 0,43 60 bar H2, He
Uran 4,007 14,6 19,22 84,01 6,48 0,047 -0,72 27 bar H2, He
Neptun 3,883 17,2 30,06 164,8 6,43 0,009 0,67 13 bar H2, He
  1. 1,0 1,1 Ölçüler Zemin ile ilişkilidir
  2. degerler içün Zemin maqalesine baqıñız

Bu sekiz seyyareniñ tışında daa evel seyyare olaraq tariflengen Pluton Halqlarara Felekiyat Birliginiñ yañı tariflemesine köre kiçik seyyare olaraq qabul etile.

Küneş sisteması
KüneşUtaritÇolpanAy (kök cismi)DünyaMerih yoldaşlarıMerihCeres (kiçik gezegen)Asteroid quşağıMüşteriMüşteriniñ yoldaşlarıZualZualniñ yoldaşlarıUranUrannıñ yoldaşlarıNeptunnıñ yoldaşlarıNeptunPlutonnıñ yoldaşlarıPlutonKoyper quşağıDisnomiaErisScattered discOort bulutı
Seyyareler: Utarit - Çolpan - Dünya - Merih - Müşteri - Zual - Uran - Neptun
Kiçkene seyyareler: Pluton - Eris - Haumea - Makemake
Diger: Küneş - Ay - Asteroid quşağı - Quyruqlı yıldızlar - Neptun artında cisimler - Koyper quşağı- Oort bulutı