Mustafa Cemilev

Mustafa Cemilev

Mustafa Abdülcemil Cemilev (Qırımoğlu) (1943 d.) — qırımtatar milliy areketiniñ belli erbabı, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi, evelde sovet aq qоruyıcı, dissident.

Mustafa Cemilev 1943 senesi noyabr 13-de Qırım MŞSC Sudaq regionınıñ Ay Serez köyünde doğdı. 1944 senesi mayıs 18-de cümle qırımtatar halqınen beraber Qırımdan Özbek ŞSCne sürgün etildi. Taşkentteki aviatsion zavodta tornacı olıp çalıştı.

Aq qоruyıcılıq

1961 senesi Mustafa Cemilev qırımtatar dostlarınen birlikte "Qırımtatar gençleri birligini" meydanğa ketirdiler. 1969 senesi o "Şuralar Birliginde insan aqlarını qоruyıcı teşebbüskâr gruppa" temelcilerinden biri oldı. Antisovet faaliyeti içün sürgünlik ve apishanede episi olıp 15-ke yaqın yıl keçirdi.

İçtimaiy ve siyasiy faaliyet

1989 senesi Mustafa Cemilev ailesinen beraber Qırımğa Bağçasaray şeerine köçip keldi. Bundan biraz evelce ğıyabiy sürette Qırımtatar Milliy Areketi Teşkilâtı (QMAT) Merkeziy Şurasınıñ reisi olıp tayin olundı. 1991 senesi iyün ayında uzun bir müddetten soñ ilk defa Qırımtatar halqınıñ Qurultayı toplandı. O zamanda da bu teşkilâtnıñ prezidiumı — Qırımtatar Milliy Meclisi saylandı. Meclisniñ reisi olaraq Mustafa Cemilev saylandı. O bugünge qadar bu vazifededir.

1990 seneleriniñ ortasında Mustafa Cemilev Ukraina Halq Areketi (Народний Рух України) degen fırqanen yaqınlaştı. 1998 senesindeki parlament saylavlarında o Ukraina Yuqarı radasınıñ halq deputatı olıp saylandı (UHA fırqa cedveli boyunca 9 nomerası). 2002 senesindeki Parlament saylavlarında Mustafa Cemilev "Bizim Ukraina" blokunıñ saylav cedveliniñ 28 nomerası ile parlamentke kirdi. 2006 senesindeki parlament saylavlarında o kene "Bizim Ukraina" blokundan Ukraina Yuqarı radasınıñ deputatı oldı (bu sefer saylav cedvelindeki 45 nomerası).

Mukâfatlar

• "Nansen Mukâfatı" degen qaçaqlar işleri boyunca Birleşken Milletler Teşkilâtınıñ (BMT) Yuqarı Komissarı idaresiniñ er yılki aq qоruyıcılıq mukâfatınıñ laureatı.