Qazaqlar: Versiyalar arasındaki farq
Deñiştirme tasviri yoq |
Deñiştirme tasviri yoq |
||
| 1 satır: | 1 satır: | ||
[[Resim:Repin Cossacks.jpg|thumb|300px|right|''Rus ressam [[İlya Repin]]niñ bir resmi: Zaporog Qazaqları, Osmanlı padişası V Mehmedge mısqıllı bir mektüp yaza ekende]] |
[[Resim:Repin Cossacks.jpg|thumb|300px|right|''Rus ressam [[İlya Repin]]niñ bir resmi: Zaporog Qazaqları, Osmanlı padişası V Mehmedge mısqıllı bir mektüp yaza ekende]] |
||
[[Resim:Alex K Kozaks flags 1651-00.svg|thumb|300px|right|Eski qazaq bayraqları]] |
[[Resim:Alex K Kozaks flags 1651-00.svg|thumb|300px|right|Eski qazaq bayraqları]] |
||
'''Qazaqlar''' - XV asırnıñ ortalarından soñ, [[Ukraina]]da ve [[Rusiye]]niñ cenüp-ğarbiy betinde yaşağan, iç bir devlet idaresine bağlı olmadan üküm sürgen köçebe, maceracı Slav tamırlı qavim. Rus qazaqları dep de aytıla. ([[İngliz tili]]nde '''Cossacks'''; [[Ukrain tili]]nde ''Козаки́'' - ''Kozakı''; [[Rus tili]]nde ''Каза́ки́'' - ''Kazaki''; [[Leh tili]]nde ''Kozacy'') Qazaqlarnıñ, bugünki [[Qazahistan]]da yaşağan müslüman türkiy [[qazahlar]]nen alâqaları yoq. |
'''Qazaqlar''' - XV asırnıñ ortalarından soñ, [[Ukraina]]da ve [[Rusiye]]niñ cenüp-ğarbiy betinde yaşağan, iç bir devlet idaresine bağlı olmadan üküm sürgen köçebe, maceracı Slav tamırlı qavim. Rus qazaqları dep de aytıla. ([[İngliz tili]]nde '''Cossacks'''; [[Ukrain tili]]nde ''Козаки́'' - ''Kozakı''; [[Rus tili]]nde ''Каза́ки́'' - ''Kazaki''; [[Leh tili]]nde ''Kozacy'') Qazaqlarnıñ, bugünki [[Qazahistan]]da yaşağan müslüman türkiy [[qazahlar]]nen alâqaları yoq.(Qazaq, eski türk tilinde başına buyruq demek, "qazak adam" bu manada qullanıla. Qazaqların adıda mınavdan türegen) |
||
Moldaviyadan [[Hazar Deñizi]]ne qadar uzanğan keniş [[çöl]] bölgesiniñ künbatısında [[Lehistan]] ve [[Rusiye]]den qaçqan [[Hristian]] halqlar bar edi. Ükümdarlarnıñ buyruğını tanımay ediler. Çöller devlet idaresinde yaşamaq istemegenlerniñ vatanı edi. Qazaqlar ayatlarnıñ yağmanen sürdüre edi. Bu cenkâver qavim, [[Lev Tolstoy]]nıñ yazğan [[Qazaqlar]], [[Nikolay Gogol]]niñ yazğan [[Taras Bulba]], [[Puşkin]]niñ [[Pugaçev İsyanı]] ve [[Kapitannıñ Qızı]] kibi roman ve ikâyelerge mevzu oldı. |
Moldaviyadan [[Hazar Deñizi]]ne qadar uzanğan keniş [[çöl]] bölgesiniñ künbatısında [[Lehistan]] ve [[Rusiye]]den qaçqan [[Hristian]] halqlar bar edi. Ükümdarlarnıñ buyruğını tanımay ediler. Çöller devlet idaresinde yaşamaq istemegenlerniñ vatanı edi. Qazaqlar ayatlarnıñ yağmanen sürdüre edi. Bu cenkâver qavim, [[Lev Tolstoy]]nıñ yazğan [[Qazaqlar]], [[Nikolay Gogol]]niñ yazğan [[Taras Bulba]], [[Puşkin]]niñ [[Pugaçev İsyanı]] ve [[Kapitannıñ Qızı]] kibi roman ve ikâyelerge mevzu oldı. |
||
Saifeniñ 13:04, 2009 s. avgustnıñ 21 tarihındaki alı
Qazaqlar - XV asırnıñ ortalarından soñ, Ukrainada ve Rusiyeniñ cenüp-ğarbiy betinde yaşağan, iç bir devlet idaresine bağlı olmadan üküm sürgen köçebe, maceracı Slav tamırlı qavim. Rus qazaqları dep de aytıla. (İngliz tilinde Cossacks; Ukrain tilinde Козаки́ - Kozakı; Rus tilinde Каза́ки́ - Kazaki; Leh tilinde Kozacy) Qazaqlarnıñ, bugünki Qazahistanda yaşağan müslüman türkiy qazahlarnen alâqaları yoq.(Qazaq, eski türk tilinde başına buyruq demek, "qazak adam" bu manada qullanıla. Qazaqların adıda mınavdan türegen)
Moldaviyadan Hazar Deñizine qadar uzanğan keniş çöl bölgesiniñ künbatısında Lehistan ve Rusiyeden qaçqan Hristian halqlar bar edi. Ükümdarlarnıñ buyruğını tanımay ediler. Çöller devlet idaresinde yaşamaq istemegenlerniñ vatanı edi. Qazaqlar ayatlarnıñ yağmanen sürdüre edi. Bu cenkâver qavim, Lev Tolstoynıñ yazğan Qazaqlar, Nikolay Gogolniñ yazğan Taras Bulba, Puşkinniñ Pugaçev İsyanı ve Kapitannıñ Qızı kibi roman ve ikâyelerge mevzu oldı.
Qırım Hanlığınıñ tarihında Qazaqlar müim bir yerge saip edi. O vaqıttaki Ukraina topraqları Rusiye, Lehistan, Osmanlı Devleti ve Qırım Hanlığı arasında qalğan bir keçiş bölgesi edi. Qazaqlar bu memleketlernen bazı dost bazı duşman olıp yaşay edi. Olarnıñ eski bayraqlarında haçnen beraber olğan ay, yıldız timsalleri Qazaqlanıñ musulman ve hristian idarelerniñ arasında sıqışıp qalğanını köstere. 1648 senesi Zaporog qazaqlarınıñ ordusı Toğay beyniñ 4 biñ qırımtatar ile qoltutuvı neticesinde Sarı Suv (ukraince Жовті води) özeninde Lehlerni yeñdi.
Qazaqlar üç balaban toplulıqqa ayrığan edi. Zaporog Qazaqları Özü özeni bosağalarınıñ cenübinde; Don Qazaqları Don özeni yalılarında; Terek Qazaqları Terek özeni boylarında edi. Zaporog Qazaqları Lehistanğa, digerleri Rusiye Çarına bağlı ediler. Bu Qazaq toplulıqlarınıñ eñ quvetlisi ve Qırım Hanlığı içün telüke yaratqanı bir Ataman idaresinde olğan Zaporog Qazaqları edi. Zaporog Qazaqları bugünki Ukrainalılarnıñ atalarıdır.
XVIII asır başlarından soñ bütüninen Rusiye idaresine kirgen Qazaqlar bu devletke qarşı mustaqilligini bir vaqıt qorudı. Lâkin Çariçe II Yekaterina 1775-te Zaporog Qazaqlarınıñ mustaqilligini yoq etti. Qazaqlarnıñ mustaqiliyetiniñ qollarından alınması bir çoq isyanğa sebep oldı, mınavlardan eñ namlısı 1774-teki Yemelyan Pugaçev ayaqlanması edi. Qazaklar XX asırnıñ başında bolşevik Qızıl Orduğa qarşı Beyaz Ordunıñ qatında uruştı.