Jeç Pospolita: Versiyalar arasındaki farq

	Jeç Pospolita; ; lehçe Rzeczpospolita Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego; litvanca Lenkijos ir Lietuvos sandraugos bei Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė
	1569
Devlet bayrağı	Devlet tuğrası
	Jeç Pospolita haritadaJeç Pospolita
Paytaht	Varşava (de facto), Krakov (de iure)
Resmiy til	leh tili, latin tili
Resmiy din	Katoliklik
Devlet qurumı	Monarhiya
qıral
- ilk: 1569—1572	II Jigimont Avgust
- soñki: 1764—1795	Stanislav Ponyatovski

Browse history interactively

← Evelki deñişiklik Soñraki deñişiklik →

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

Saifeniñ 15:13, 2020 s. mayısnıñ 25 tarihındaki alı

Jeç Pospolita (lehçe Rzeczpospolita), Lehistan-Litvaniya birligi ve ya Köral (Qırım hanlığı zamanında sıq qullanılğan adı) — Avropada tarihiy bir devlet, Lehistan Qırallığı ve Büyük Litva kinazlığınıñ federatsiyası. 1569 s. Lüblin Birligi neticesinde peyda oldı. 1772, 1793, 1795 Rusiye, Prusiya ve Avstriya tarafından zapt etildi. Bugünki Ukraina, Lehistan, Belarus ve Litvainiyanıñ topraqlarında bulunğan edi.

Birleşkeninden soñ Lehistan Qırallığı ve Büyük Litva kinazlığınıñ aliy devlet organları ortaq oldı, amma memuriy apparat, qazna, ordu ve qanunları ayrı saqlandı. Lehistan qıralı ve Litvaniya ulu kinazı unvanları olğan monarh Seym tarafından ömürlik saylanğan. Tarihçılar Jeç Pospolitanıñ siyasiy rejimine «slâhta demokratiyası» dep aytalar^[1].

Bu devlet XVIII asırğace er yıl Qırım Hanlığına tışnı (qaznanı) ödegen^[2]^[3]^[3]. 1523 s. I Saadet Geray mektübinde şöyle yazğan: «... qıral ise menim qulum ...», rus tarihçısı, tarih ilimleri dokorı Anton Gorskiy yazğanına köre, hannıñ bu aytqanı kerçek vaziyetni ifade ete^[3]. Opitsio Pallaviçino qayd etkenine köre, Lehistan er yıl Qırımğa 200 000 florin yibergen edi^[3].

Ad

Jeç Pospolitanıñ adı — leh tiline latince Res Publica (cumhuriyet) ıstılasını arfi-arfine tercimedir (latince res - lehçe rzecz — iş; latince publica - lehçe pospolita — umumiy). Böyleliknen, qırımtatar tilinde bu ıstıla sözü-sözüne «umumiy iş» ya da «umumiy şey» dep tercime etile^[4].

Jeç Pospolita qıralları

II Jigimont Avgust (1569—1572)
III Henrık Valua (1573—1574)
Anna Yagellonka (1575-1576), (Stefan Batoriynen beraber 1576—1586)
Ştefan Batoriy (1576—1586)
III Jigimont (1587—1632)
IV Vladislav Vaza (1632—1648)
II Yan Kazimir (1648—1668)
Mihal Koribut (1669—1673)
III Yan Sobeski (1673—1696)
II Avgust Küçlü (1697—1704)
Stanislav Leşinski (1704—1709)
III Avgust (1734—1763)
II Stanislav Avgust (1764—1795)

İhtar

↑ Голенченко Г. «Шляхетская демократия» в Великом княжестве Литовском XVI–XVIІІ вв // Беларусь и Россия: общество и государство. — Мн.. — Вып. 2
↑ J. Tyszkiewicz. Tatarzy na Litwie i w Polsce. Studia z dziejow XIII-XVIII w. Warszawa, 1989. saife 167
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Koçegarov, 2008, s. 230. Alıntı hatası: Invalid <ref> tag; name "_Script error: No such module "Hash"." defined multiple times with different content
↑ Pietrzyk-Reeves, 2011, ss. 15—50

Ebediyat

Горский, А. А. Русское Средневековье. — М: Олимп, 2010. — Т. 1. — С. 40. — 222 с. — ISBN 5271237869
К. А. Кочегаров Речь Посполитая и Россия в 1680-1686 годах: заключение Вечного мира / доктор исторических наук Б. В. Носов. — М: Индрик, Институт славяноведения Российской академии наук, 2008. — Т. 1. — С. 230. — 504 с. — ISBN 978-5-85759-443-8
Pietrzyk-Reeves D. The foundations of Rzeczpospolita in the 16th century and the influence of humanism and republicanism (польск.) = Pietrzyk-Reeves D. Podstawy wspólnotowego ładu Rzeczypospolitej w XVI wieku a wpływ humanizmu i republikanizmu // Polska czyli… Idee wspólnoty politycznej i tożsamości narodowej w polskiej tradycji intelektualnej. — Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, 2011. — saifeler 15—50.

Bu tamamlanmağan bir maqaledir. Onı tüzetip ya da tamamlap Vikipediyağa yardım ete bilesiñiz.

[1] Голенченко Г. «Шляхетская демократия» в Великом княжестве Литовском XVI–XVIІІ вв // Беларусь и Россия: общество и государство. — Мн.. — Вып. 2

[2] J. Tyszkiewicz. Tatarzy na Litwie i w Polsce. Studia z dziejow XIII-XVIII w. Warszawa, 1989. saife 167

[_<strong_class="error"><span_class="scribunto-error"_id="mw-scribunto-error-5f9c854c">Script_error:_No_such_module_&quot;Hash&quot;.</span></strong>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Koçegarov, 2008, s. 230. Alıntı hatası: Invalid <ref> tag; name "_Script error: No such module "Hash"." defined multiple times with different content

[4] Pietrzyk-Reeves, 2011, ss. 15—50

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 19 satır: / 19 satır: @@
  |year_leader2 = soñki: 1764—1795
 }}
-'''Jeç Pospolita''' ('''Köral''', {{lang-pl|Rzeczpospolita}}) — [[Avropa]]da bir tarihiy devlet, [[Lehistan Qırallığı]] ve [[Büyük Litva kinazlığı]]nıñ federatsiyası. 1569 s. [[Lüblin Birligi]] neticede peyda oldı. [[Jeç Pospolitanıñ birinci bölüvi|1772]], [[Jeç Pospolitanıñ ekinci bölüvi|1793]], [[Jeç Pospolitanıñ üçünci bölüvi|1795]] [[Rusiye İmperiyası|Rusiye]], [[Prusiya]] ve [[Avstriya İmperiyası|Avstriya]] tarafından zapt etildi. Zemaneviy [[Ukraina]], [[Lehistan]] ve [[Belarus]]nıñ topraqlarında yerleşti.
+'''Jeç Pospolita''' ({{lang-pl|Rzeczpospolita}}), '''Lehistan-Litvaniya birligi''' ve ya  '''Köral''' (Qırım hanlığı zamanında sıq qullanılğan adı) — [[Avropa]]da tarihiy bir devlet, [[Lehistan Qırallığı]] ve [[Büyük Litva kinazlığı]]nıñ federatsiyası. 1569 s. [[Lüblin Birligi]] neticesinde peyda oldı. [[Jeç Pospolitanıñ birinci bölünüvi|1772]], [[Jeç Pospolitanıñ ekinci bölünüvi|1793]], [[Jeç Pospolitanıñ üçünci bölünüvi|1795]] [[Rusiye İmperiyası|Rusiye]], [[Prusiya]] ve [[Avstriya İmperiyası|Avstriya]] tarafından zapt etildi. Bugünki [[Ukraina]], [[Lehistan]], [[Belarus]] ve [[Litvainiya]]nıñ topraqlarında bulunğan edi.
-Lehistan Qırallığı ve Büyük Litva kinazlığıda yekâne devlet qurulışı edi, amma olarda öz memuriy apparat, qazna, ordu ve qanun oldı. Devletniñ başısı [[Seym]] tarafından saylağan ömürlik Lehistan qıralı ve büyük Litva kinaz adını taqqan monarh edi. Jeç Pospolitada olğan siyasiy rejimge tarihçılar «slâhet demokratiya» adını berdiler<ref>Голенченко Г. «Шляхетская демократия» в Великом княжестве Литовском XVI–XVIІІ вв // Беларусь и Россия: общество и государство. — Мн.. — Вып. 2</ref>.
+Birleşkeninden soñ Lehistan Qırallığı ve Büyük Litva kinazlığınıñ aliy devlet organları ortaq oldı, amma memuriy apparat, qazna, ordu ve qanunları ayrı saqlandı. Lehistan qıralı ve Litvaniya ulu kinazı unvanları olğan monarh [[Seym]] tarafından ömürlik saylanğan. Tarihçılar Jeç Pospolitanıñ siyasiy rejimine «slâhta demokratiyası» dep aytalar<ref>Голенченко Г. «Шляхетская демократия» в Великом княжестве Литовском XVI–XVIІІ вв // Беларусь и Россия: общество и государство. — Мн.. — Вып. 2</ref>.
+Bu devlet [[XVIII asır]]ğace er yıl [[Qırım Hanlığı]]na [[tış]]nı (qaznanı) ödegen<ref>J. Tyszkiewicz. Tatarzy na Litwie i w Polsce. Studia z dziejow XIII-XVIII w. Warszawa, 1989. saife 167</ref>{{sfn|Koçegarov|2008|s=230}}{{sfn|Gorskiy|2010|s=40}}. 1523 s. [[I Saadet Geray]] mektübinde şöyle yazğan: «... [[Jeç Pospolita#Jeç Pospolita qıralları|qıral]] ise menim qulum ...», rus tarihçısı, tarih ilimleri dokorı [[:ru:Горский, Антон Анатольевич|Anton Gorskiy]] yazğanına köre, hannıñ bu aytqanı kerçek vaziyetni ifade ete{{sfn|Gorskiy|2010|s=40}}. [[:ru:Паллавичино, Ладзаро Опицио|Opitsio Pallaviçino]] qayd etkenine köre, Lehistan er yıl Qırımğa 200 000 florin yibergen edi{{sfn|Koçegarov|2008|s=230}}.
-Bu devlet [[Qırım Hanlığı]]ña [[XVIII asır]]ğace [[tış]]nı (qaznanı) er bir yıl ödegen<ref>J. Tyszkiewicz. Tatarzy na Litwie i w Polsce. Studia z dziejow XIII-XVIII w. Warszawa, 1989. saife 167</ref>{{sfn|Koçegarov|2008|s=230}}{{sfn|Gorskiy|2010|s=40}}. 1523 s. [[I Saadet Geray]] mektüpte yazğan: «... [[Jeç Pospolita#Jeç Pospolita qıralları|qıral]] ise menim qulım ...», rus tarihçısı, tarih ilimleri dokorı [[:ru:Горский, Антон Анатольевич|Gorskiy A. A.]] yaza ki, bu şeylerniñ kerçek vaziyesi edi{{sfn|Gorskiy|2010|s=40}}. [[:ru:Паллавичино, Ладзаро Опицио|Opitsio Pallaviçino]] qayd ete: Lehistan 200 000 florin Qırımğa er yıl cibergen edi{{sfn|Koçegarov|2008|s=230}}.
 == Ad ==
-Jeç Pospolitanıñ adı — leh tiline latin ''[[Res Publica]]'' (cumhuriyet) ıstılasını arfi-arfine tercimedir ({{lang-pl|rzecz}} — iş; ''pospolita'' — umumiy). Böyleliknen, [[qırımtatar tili]]nde bu ıstıla sözü-sözüne «umumiy iş» ya da «umumiy şiy» dep tercime etile<ref>Pietrzyk-Reeves, 2011, ss. 15—50</ref>.
+Jeç Pospolitanıñ adı — leh tiline latince ''[[Res Publica]]'' (cumhuriyet) ıstılasını arfi-arfine tercimedir ({{lang-la|res}} -  {{lang-pl|rzecz}} — iş; {{lang-la|publica}} - {{lang-pl|pospolita}} — umumiy). Böyleliknen, [[qırımtatar tili]]nde bu ıstıla sözü-sözüne «umumiy iş» ya da «umumiy şey» dep tercime etile<ref>Pietrzyk-Reeves, 2011, ss. 15—50</ref>.
 == Jeç Pospolita qıralları==