Tatar tügülmen, degenlerge!

Tatar tügülmen, degenlerge! — qırımtatar ulu şairi Bekir Çoban-zadeniñ 1919 senesi yazğan bir şiiri.

Şiir

Süñlün cılınıñ dördünci ayında,
Macarlar eliniñ bir qızğın cayında…

Cetişti Batı han qart Dunay boyuna…
Haberler ciberdi yavurlar soyuna…

«Habersiz keldiler, deme soñ duşman,
Atıñnı egerle, yayıñnı quşan!..»

Yavurlar, dinleri tatardan ayrı:
Frengi, germanı, o mürtet macarı…

Bekletmiy cetişti, külüşip, oynap,
Collarda tusnaqlar, elçiler qaynap…

Haçların taqtılar öpip moyunğa,
Kör, topal erenler ep keldi oyunğa…

«Barbarlar, bularnıñ soğuşı oyun…
Din, bilgi qolıman qırayıq soyun…»

Diy edi Avropa, bu yavur oppa…
Tatardan körmegen bir yahşı sopa…

Tatarlar turdılar çıñların cırlap,
Yayların, atların altunman sırlap…

Bir soğuş boldı şay… Ah, Acem körse!..
Firdevsiy bulardan bir destan örse!..

On kere saldırdı cavur şay gürlep,
On kere qanıman yerlerni kirlep…

Oy, tatar balları bar edi cenkte,
Bularnıñ torunı Cengiz de, Lenk de…

Tütme-tüt boldı ay, bayraqlar qolda,
Qoraylar toz boldı, sel aqtı colda…

Ay, urdı cigitler narasız, sessiz…
Bir künde cığıldı Avropa essiz…

Yetmiş bir milleti boynunı egdi…?-
«Amenna!» dediler, Batı han ceñdi…

Batı han qolunda kemigi, eti…
Avropa o vaqıt «Tatarman!» dey edi…

O aqşam bir dügün yasadı tatar,
O aqşam kerekmiy cıldızlar, aylar…

Çın tatar bulardır, qaytarma bilgen,
Tatarca cırlağan, ölümge külgen…

Bar tatar tek bugün caşağan bolsa,
Bugünçün tuvğan da aşağan bolsa…

* * *

«Biz tatar tügülmiz!», — dey bugün dönme,
Elbette, tügülsiñ, ay, bayğuş köle…

Sen bugün oytalıq, ırğatsıñ, çoban!
«Tatarman!» — deseñ de, tabılmaz inanğan…

Seniñ bu inkârıñ qorqudan kele…
«Men tatar tügülmen!» — Avropa küle…

Azğana yüregiñ bolsa tek seniñ,
Añlasañ cigitlik ne demek ekenin…

Tanısañ Batını, Cengizni yahşı,
Aqar da közleriñ ökürli yaşı.

«Tatarman!» — der ediñ, kökregiñ tüyip,
«Tatarman!» — der ediñ öz tiliñ süyip…

Sen tatar tügülsiñ, soğuşta bolmay,
Bir Batı çığıp da, qamçısın almay…

Tatarsıñ toy bolsa, tac, taht tursa,
Bir Cengiz qopıp da, ayağın ursa…

Soğuştan burun da er sözü inkâr,
Soğuşlar bitken soñ alayı tatar…

* * *

Qabışqan betiñde bolmasa eski
Batırlar soyunıñ al qanı, süyegi…

Bazı bir sözüñde bolmasa izi,
Burunğı cigitler duyğusı, sesi…

Oşasañ bütünley duşmanğa, cavğa,
İç tüşkün körmesem qılıçqa, atqa…

Seniñmen der edim men de: «Coq tatar!
Batıman, Cengizmen kömüldi barabar…»